برخی از غارهای اطراف بودا به مرکز تجمع معتادان تبدیل شده است
فارن پالیسی در گزارشی تحقیقی نوشته است که طالبان پس از به قدرت رسیدن، از میراث‌های باستانی بامیان به درستی محافظت نکرده، این گنجینه عظیم تاریخی در معرض غارت قرار گرفته و اکنون برخی از غارهای اطراف بودا به مرکز تجمع معتادان تبدیل شده است.
فارن پالیسی در گزارشی تحقیقی نوشته است که طالبان پس از به قدرت رسیدن، از میراث‌های باستانی بامیان به درستی محافظت نکرده، این گنجینه عظیم تاریخی در معرض غارت قرار گرفته و اکنون برخی از غارهای اطراف بودا به مرکز تجمع معتادان تبدیل شده است.
پیک‌آفتاب: در گزارشی که این روزنامه روز گذشته 17 جوزا، منتشر کرده، آمده است که پس از به قدرت رسیدن طالبان در ماه اگست سال گذشته، برخی از اعضای اداره محلی طالبان در بامیان، غارت گنجینه‌های باستانی این ولایت در ارتفاعات مرکزی افغانستان را آغاز کردند.
در گزارش آمده است که عبدالله سرحدی، والی کنونی طالبان در بامیان متهم اصلی فرویختن بودای غول‌پیکر بامیان در اولین دور به قدرت رسیدن آنان و غارت آثار تاریخی بامیان در این دور می‌باشد.
روزنامه در مورد نقش عبدالله سرحدی در تخریب آثار باستانی بامیان نوشته است: “او بر غارت آثار باستانی حفاظت شده بودایی نظارت داشته است. او هم‌چنین در کشتار هزاره‌ها که بامیان را وطن خود می‌دانند، دخیل است که به دور قبلی حکومت طالبان بین سال‌های 1996 تا 2001 بازمی‌گردد.”
روزنامه به نقل از یک فعال بامیان که اکنون در تبعید زندگی می‌کند نوشته است: “غارت، تخریب و ساخت برخی ساختمان‌های تجاری جدید در ساحات سرخ بامیان که جزو مناطقی مربوط به آثار باستانی و میراث فرهنگی به شمار می‌روند، پس از به قدرت رسیدن طالبان تنها بخشی از تلاش‌های مخرب به شمار می‌رود.”
وی به فارن پالسی گفته است: “ما از یونسکو و سایر سازمان‌ها و کشورهایی که واقعاً به مکان‌های میراث جهانی اهمیت می‌دهند، می‌خواهیم که به هر طریق ممکن طالبان را برای حفظ میراث فرهنگی بامیان تحت فشار قرار دهند و حداقل جهان باید از تخریب بیش‌تر جلوگیری کند.”
این روزنامه با اشاره به قتل‌عام و کوچ‌اجباری هزاره‌ها در تاریخ افغانستان نوشته است که “از گذشته‌های دور تاکنون سیاست پاک‌سازی فرهنگی در ساحات هزاره‌نشین افغانستان ادامه دارد.”
فارن پالیسی در ادامه می‌نویسند، مردم محل در بامیان می‌گویند که سرحدی افراد غیر افغانستانی را برای انجام بیش‌تر حفاری‌ها و غارت آثار تاریخی به بامیان آورده است. حداقل دو مکان در اطراف طاقچه‌های غول‌پیکر بودا، از جمله غارهایی که قبلاً هرگز باز نشده بودند، پس به قدرت رسیدن دوباره طالبان حفاری شدند.
گزارش در ادامه می‌افزاید که هیچ کسی نمی‌داند چه چیزی در حفاری‌های جدید به دست آمده باشد.
روزنامه ادعا می‌کند که علی‌رغم درخواست‌های مکرر، سخنگویان طالبان در این مورد ابراز نظر نکرده‌اند، اما برخی منابع به این روزنامه گفته‌اند که سرحدی از سوی مقامات طالبان در کابل دستور توقف حفاری یک‌جانبه را در یافت کرده است.
این روزنامه به نقل از یک مقام یونسکو نوشته است که تعداد قابل ملاحظه‌ای از آثار تاریخی بامیان در زمان زمام‌داری طالبان در سال 2001 غارت گردیده است: “آن‌ها بسیاری از گنجینه‌ها و آثار بامیان را در بازار سیاه فروختند و اکنون [سرحدی] برای تکمیل ماموریت خود بازگشته است. آن‌ها حفاری مناطق بسیار خاص را در اطراف ساحات تاریخی بامیان آغاز کرده‌اند.”
منابع متعدد به این روزنامه گفته‌اند که عبدالله سرحدی، والی برحال طالبان در بامیان به دنبال گنجینه‌هایی شبیه به جواهرات گران‌بهای طلایی بوده است که از شش مقبره در شمال افغانستان در اواخر دهه 1970 کشف شد. این گنج که به‌عنوان «گنجینه باختری» شناخته می‌شود، قدمت 2000 ساله دارد و شامل یک تاج تاشو طلایی 5 اینچی، خنجرهای جواهرات، کوپیدها، دلفین‌ها، گوسفندان، اژدهاها و خدایان طلایی است. تنوع اشیا، نشان‌دهنده ارتباطات تجاری بیش از 5000 مایلی از دریای مدیترانه تا چین بین 2200 سال قبل از میلاد مسیح تا 200 سال پس از میلاد است.
بامیان توسط یونسکو به عنوان یک میراث جهانی در خطر انقراض که برای کل بشریت اهمیت دارد، طبقه‌بندی شده است. پس از تسلط طالبان در 15 اگست سال گذشته، یونسکو خواستار حفاظت از منطقه در برابر آسیب‌ها و غارت شد، اما با حضور حداقلی در ساحه، دشوار است که مشخص گردد این آژانس چگونه می‌تواند بر بناهای تاریخی مهم کشور نظارت داشته باشد و وعده‌های طالبان بسیاری را قانع نمی‌کند.
صلصال و شهمامه در شهر بامیان، بر روی صخره‌ای حک شده‌اند. آن‌ها در مرکز شبکه وسیعی از غارها قرار دارند که مجموعه‌ای از صومعه‌ها و کلیساها را تشکیل می‌دادند که بسیاری از آن‌ها با نقاشی‌های دیواری نفیس تزئین شده بودند. در نزدیکی شهر، بقایای شهر غلغله وجود دارد که در سده‌های ششم تا دهم میلادی، توقف‌گاه اصلی مسیر کاروان راه ابریشم بین هند و چین بوده است. این نمونه‌ای بی‌بدیل از هنر هزاره اول گنداران است، همان‌طور که یونسکو گفته است “تبادل تأثیرات هندی، هلنیستی، رومی، ساسانی و اسلامی” را در خود جای داده است.
روزنامه می‌افزاید که در سرتاسر افغانستان، بقایای میراث بودایی گواه اهمیت جغرافیایی افغانستان برای گسترش بودیسم از هند به چین، جاپان و کوریا است. درست خارج از کابل؛ مس‌عینک، یک شهر بودایی تقریباً 2000 ساله است که بر روی ذخایر عظیم مس ساخته شده است که برای قرن‌ها توسط راهبانی که آن‌را در راه خود از شبه قاره به شرق دور کشف کرده بودند، مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت.
در جای دیگر، مناره قرن دوازدهمی جام در ولایت غور که هم‌چنین یک میراث جهانی یونسکو است، در ماه می 2019، توسط طالبان تسخیر شد، در آن زمان طالبان دسترسی به این مکان را ممنوع کردند و بیش از ده‌ها نگهبان آن‌را کُشتند. منابع باستان‌شناس به فارن پالیسی گفتند که طالبان معتقدند، مکان‌های فرهنگی منبع باالقوه شغل در کشوری هستند که فعالیت‌های اقتصادی آن متوقف شده است و حدود نیمی از جمعیت آن غذای کافی ندارند. اما آن‌ها نمی‌دانند چه می‌کنند، هیچ معلومات واقعی در مورد اهمیت این مکان‌های تاریخی ندارند، افغانستانی‌ها فکر می‌کنند، هر چیزی که حفاری می‌کنند ارزش پولی دارد، بنابراین نیاز به نظارت متخصصان دارند.
در بامیان، جایی که زمانی صلصال و شهمامه ایستاده بودند، به سادگی دو جای زخم بر روی صخره وجود دارد. در طول دو دهه پس از ویرانی آن‌ها، کارشناسان افغانستانی و بین‌المللی برای حفظ و حفاظت از مکان‌های «گاندهران» و «بودایی» بامیان تلاش کردند. یونسکو، جاپان و کوریای جنوبی میلیون‌ها دالر را برای محافظت از گنجینه‌های بامیان سرمایه‌گذاری کردند. آن‌ها نمی‌توانند با غارهایی که تخریب شده‌اند و به طور غیرقابل برگشتی نقاشی‌های دیواری تاریخی را ویران کرده‌اند، کاری انجام دهند.
در برخی از غارها اکنون ساکنان فقیر بامیان مسکن گزیده‌اند و برخی دیگر از غارها اکنون توسط افراد معتاد به مواد مخدر اشغال شده است.
این منطقه هزاران سال است که حفر و غارت شده است و بسیاری از کارشناسان معتقدند که ارزش کمی برای یافتن در آن باقی مانده است؛ مانند طاقچه‌های خالی بودا که مشرف بر مزارع گندم بامیان هستند.
این در حالی است که رسانه آلمانی «دویچه وله» روز 10 دلو سال گذشته، گزارش کرده بود که افراد طالبان در اطراف بودای بامیان مصروف کندن‌کاری هستند. باشندگان محل و یک منبع طالبان در بامیان گفته‌اند که افراد طالبان هم در عقب و هم در دامنه تندیس‌های بودای بامیان که در سال ۲۰۰۱ انفجار داده بودند، مصروف کندن‌کاری و حفریات هستند.
