جنگ غزه و مسئولیت جهانی کشورهای اسلامی
در میانه‌ی سال دوم از جنگ ویرانگر غزه که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، بحران انسانی به اوج خود رسیده است. بیش از ۲ میلیون ساکن این منطقه در محاصره غذایی و پزشکی هستند و سازمان‌های بین‌المللی بارها از وقوع قحطی و فجایع انسانی هشدار داده‌اند.
آخرین آمار جان‌باختگان (تا امروز، ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۵)
- طبق گزارش وزارت بهداشت غزه، ۵۹٬۱۰۶ کشته شامل ۱۷٬۴۰۰ کودک و ۱۴۰٬۵۱۱ مجروح ثبت شده‌اند.
- از این تعداد، ۱۰۱ نفر بر اثر گرسنگی جان باخته‌اند که ۸۰ کودک هستند.
- علاوه بر این، سازمان ملل اعلام کرده بیش از ۱٬۰۰۰ نفر در مسیر دریافت کمک غذایی کشته شده‌اند. همچنین بر اساس اطلاعات متعدد، در چند روز اخیر صدها نفر – مانند ۹۳ نفر در اجتماع غذاب‌دریافت‌کنندگان و ۷۹ نفر دیگر در منطقه شمالی – قربانی تیراندازی یا فشار‌های انسانی شده‌اند.
گستره بحران: تجزیه و تحلیل آماری
- بر اساس داده‌ها، بیش از ۵۰٪ قربانیان زنان و کودکان هستند؛ همچنین یک مطالعه توسط The Lancet تخمین می‌زند که تعداد واقعی تلفات از ۶۴٬۲۶۰ نفر تجاوز کرده و احتمال گزارش کمترِ ۴۰٪ وجود دارد.
- تعداد کلی مجروحان بیش از ۱۴۲٬۵۱۱ نفر گزارش شده است.
نقش و مسئولیت کشورهای اسلامی
۱. ادبیات فقهی و حقوقی
در جوامع اسلامی، مفهوم «امر به معروف و نهی از منکر» و مسئولیت شرعی در قبال مظلومیت و بی‌عدالتی برجسته است. براساس آموزه‌های اسلامی، کشورهای مسلمان نمی‌توانند نسبت به سرنوشت هم‌امتان خود بی‌تفاوت بمانند.
۲. کنش دیپلماتیک و فشار سیاسی
- برخی دولت‌های اسلامی همچون ترکیه، مالزی، قطر و لبنان مواضع محکمی در حمایت از مردم غزه اتخاذ کرده‌اند و درخواست آتش‌بس فوری و رفع محاصره را پیگیری کرده‌اند.
- با این حال، هزینه‌های سیاسی و اقتصادی بالا، روابط بین‌الملل و وابستگی به ائتلاف‌هایی مانند عربستان – آمریکا، باعث شده که اقدامات عملی مثل تحریم یا قطع روابط چندان شفاف نباشد.
۳. کمک انسانی و پناهندگان
- کشورهایی همچون ترکیه، مالزی و قطر با ارسال کمک و حمایت از پناهندگان، در مرتبه انسانی گام برداشته‌اند.
- اما راه‌اندازی کاروان‌های بزرگ تأمین غذا، دارو و سرپناه، هنوز با موانع لجستیکی و سیاسی مواجه است. بیشتر سازمان‌های بین‌المللی از کندی جریان کمک خشمگین‌اند.
۴. افکار عمومی و رسانه‌ها
- در کشورهای اسلامی، رسانه‌ها و جنبش‌های مردمی نقش مهمی در شکل‌دهی نگرش جهانی ایفا کرده‌اند؛ تظاهرات خیابانی، کمپین‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی فشار فزاینده‌ای بر دولت‌ها ایجاد کرده‌اند.
- اما شکاف میان مقامات و افکار عمومی منجر به رفتارهای سفارشی و گاهی نمایشی شده است.
چرا نقش کشورهای اسلامی حیاتی است؟
۱. فشار مشترک برای آتش‌بس و رفع محاصره: بدون همراهی جمعی از کشورهای اسلامی، درخواست و فشار بین‌المللی سایه‌ساز نخواهد بود.
۲. همکاری در کمک مؤثر: توزیع پایدار کمک بدون پشتوانه سیاسی ممکن نیست؛ کشورهای اسلامی می‌توانند کانال‌های معتبر ایجاد کنند.
۳. مسأله حساسیت اجتماعی: کشورهای اسلامی شدیداً در معرض انتقاد هستند؛ لذا مسئولیت اخلاقی و اجتماعی مجبورشان می‌کند فعال باشند.
نتیجه‌گیری و پیشنهادها
با وجود صدها هزار قربانی، خراب شدن زیرساخت‌ها و حبس بیش از ۲ میلیون نفر در آستانه قحطی، اقدامات کشورهای اسلامی نباید تعلیق شود بلکه باید تقویت گردد:
- تحریم‌های هدفمند اقتصادی و سیاسی علیه کشورهایی که مدام مانع رسیدن کمک می‌شوند.
- ابرکاروان‌های کمک مشترک با مشارکت سازمان‌های غیردولتی و دولتی برای تضمین امنیت و سلامت ارائه کمک.
- آموزش، ارتباطات و ابزار رسانه‌ای برای تقویت آگاهی عمومی و فشار دائمی به تصمیم‌گیرندگان.
- مشارکت در مذاکرات بین‌المللی با صدای واحد و شفاف برای تضمین آتش‌بس دائمی و شناسایی وضعیت قانونی فلسطین.
پیام نهایی
تا امروز ۵۹ هزار و ۱۰۰ کشته و ۱۴۲ هزار مجروح در غزه ثبت‌شده، که چشم‌انداز انسانی آن با گرسنگی، بیماری و تشدید خشونت روزافزون همراه است. کشورهای اسلامی نه صرفاً برای تعهد مذهبی، که در برابر وجدان بشری و ضمیر تاریخی خود، وظیفه دارند واکنش قوی و منسجمی در حمایت از مردم مظلوم غزه نشان دهند.
