در روزهای اول از طَلَب پول می‌‌شرمیدم، با گذشت زمان عادی شد

نازدانه حسینی، کابل

پس از تحولات اخیر، شمار گدایان در سطح شهر کابل افزایش یافته و اکثر آنان می‌گویند که از روی ناچاری به این کار روی آورده‌اند، اما کارشناسان امور اقتصادی معتقدند که بی‌کاری و فقر سبب گردیده تا شمار گدایان در سطح شهر افزایش یابند.

پیک‌آفتاب: سحر، یکی از گدایان شهر کابل در مورد علت روی آوردنش به تکدی‌گری می‌گوید: “پدرم فوت کرده و وضعیت بد زندگی مجبورم کرده است تا تکدی‌گری کنم. در روزهای اول از پول طلبیدن می‌شرمیدم و غرورم برایم اجازه نمی‌داد که دست به سوی عابرین دراز کنم، بعد از گذشت چند روز این کار برایم عادی شد و جز انجام دادن آن چاره دیگری هم ندارم.”

وی می‌گوید که پدرش فوت کرده و بعد از تحولات در کشور، مادرش نیز بی‌کار گردیده است، سحر هم‌اکنون همه‌روزه برای زنده ماندن تقلا کرده و هم‌راه با خواهر کوچک و مادرش دست به تکدی‌گری می‌زنند.

جاهده، یکی دیگر از زنان گدا در شهر کابل که با دو کودک‌اش به تکدی‌گری روی آورده، می‌گوید که شوهرش معتاد است و او را با فرزندانش مجبور می‌کند که برای پیدا کردن مخارج زندگی و فراهم کردن ‎پول برای خرید مواد مخدر، تکدی‌گری کنند.

دیارمحمد دوازده ساله، با لباس‌های فرسوده و خاک‌آلود و کفش‌های از هم جدا شده که در شهر کابل دست گدایی به سوی عابرین دراز می‌کند، می‌گوید که پدرش معتاد است، کار نمی‌تواند و او تنها نان‌آور خانواده است.

دیارمحمد، سه خواهر و یک برادر کوچک‌تر از خود دارد و مجبور است که صبح زود از خانه بیرون شده و تا شب تکدی‌گری کند تا لقمه نانی برای خانواده خود فراهم کند.

کارشناسان مسائل اقتصادی معتقدند که عوامل مختلف از جمله فقر، بی‌کاری و تحولات اخیر، سبب افزایش تعداد گدایان در افغانستان گردیده است.

دکتر محمدامیر نوری، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری پیک‌آفتاب در مورد عوامل ازدیاد تعداد گدایان در افغانستان می‌گوید: “قسمت اعظم گداها به خاطر فقر، فلاکت و بی‌کاری که امروزه در کشور وجود دارد، دست به تکدی‌گری می‌زنند.”

وی معتقد است که بخشی از تکدی‌گری مربوط به فرهنگ است، به این دلیل که بعضی از افراد فکر می‌کنند براساس فرهنگی که در آن بزرگ شده‌اند، گدایی به عنوان ارث خانوادگی به عضو آن خانواده رسیده است.

نوری توضیح می‌دهد که در حکومت پیشین تعداد گداها به مراتب کم‌تر از این روزها بود، به دلیل این‌که اکثر خانواده‌ها و افراد نان‌آور خانواده کار داشتند و احساس نیاز نمی‌کردند تا از دیگران کمک بخواهند.

به گفته وی، اکنون بسیاری از کسبه‌کاران که از صبح تا شب می‌دوند و کاری پیدا نمی‌توانند، آخر شب مجبور می‌شوند پیش نانوایی‌ها صف بکشند و انتظار دارند خیّری پیدا شده و برای آن‌ها نان کمک کند.

این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح می‌کند که حکومت کنونی برنامه‌ای برای جمع‌‌آوری گدایان از سطح‌ شهر ندارد و فقر سبب گردیده تا روزبه‌روز شمار آنان افزایش یابد.

دکتر نوری می‌افزاید: “دولت موظف است که گداها را سامان‌دهی کرده و به نحوی آن‌ها را جمع‌آوری کند”. به گفته او بسیاری از گدایان بچه‌های زیر سن هستند که قربانی این وضعیت شده‌اند، در حالی‌که آن‌ها باید به مکتب رفته و درس بخوانند.

وی خاطرنشان می‌سازد که دولت مکلف است برای گدایان زیر سن در افغانستان از نهادهای خارجی کمک گرفته و برای گدایان بزرگ‌سال نیز زمینه آموزش، کار و حرفه را فراهم کند تا تکدی‌گری در سطح شهرها کاهش یابد.

دکتر نوری با ابزار نگرانی تصریح می‌کند که اگر وضعیت همین‌طور ادامه یابد و دولت برای مردم زمینه کار را فراهم نکند، به شمار گدایان روزبه‌روز افزوده خواهد شد.

این استاد دانشگاه متعقد است که با افزایش شمار گدایان؛ میزان جرم، جنایت و خشونت نیز در سطح شهرها افزایش می‌یابد.

به گفته دکتر نوری، راه‌حل‌ پایان دادن به تکدی‌گری در افغانستان، این است که برای شهروندان زمینه کار مساعد گردد. وی در ادامه می‌گوید که برای افراد زیر سن نیز چندین یتیم‌خانه با امکانات آموزشی فراهم گردد تا کودکان بی‌سرپرست از سطح شهرها جمع‌آوری گردند.

دکتر جواد حیدری، یکی دیگر از کارشناسان مسائل اقتصادی، معتقد است که سقوط کسب‌وکارها در اثر گسترش ویروس کرونا و تحولات اخیر، سبب افزایش تعداد گدایان در افغانستان گردیده است.

وی به خبرگزاری پیک‌آفتاب می‌گوید که دریافت کمک از موسسات خارجی، جنگ، آوارگی و افزایش تنش‌های سیاسی-نظامی نیز از دیگر عواملی هستند که مردم مجبور می‌شوند گدایی کنند.

دکتر حیدری در ادامه می‌افزاید: “تکدی‌گری برای بعضی از افراد از سابق شغل بوده ولی بحران‌های اخیر هم نقش مهمی در افزایش آن داشته است.”

وی بیان می‌دارد که برخی از کودکان، دوران خردسالی خود را در سرک‌ها سپری می‌کنند و این پدیده در آینده باعث بروز بحران‌های اجتماعی خواهد شد، زیرا این کودکان فرایند آموزش و پرورش را به خوبی طی نمی‌کنند.

این کارشناس مسائل اقتصادی، نقش مافیا و گروه‌های سازمان‌یافته در کشور را بر کودکان خیابانی چنین توضیح می‌دهد: “گروه‌های سازمان‌یافته‌ای وجود دارند که افراد دیگری را به شکل یک سیستم اقتصادی اجیر کرده و به صورت فیصدی یا مقیاس و اندازه انبوه به عمل تکدی‌گری وادار می‌کنند. آنان درآمد به دست آمده را بیش‌تر به خودشان اختصاص می‌دهند.”

به گفته دکتر حیدری، تمام گدایان خودجوش نسیتند و به صورت فردی در شهرها تکدی‌گری نمی‌کنند: “بیش‌تر گدایان عضو یک شبکه اند که دیگران آن‌ها را استخدام می‌کنند و این‌گونه شبکه‌ها، بخش‌هایی دیگری مانند جرایم تروریستی و پخش مواد مخدر هم دارد.”

در نهایت استاد حیدری راه پایان دادن به تکدی‌گری در افغانستان را چنین پیشنهاد می‌کند: “اگر دولت، گدایان را به دو گروه نیازمندان واقعی و افرادی که نیاز به این کار ندارند و به صورت یک کار پُر درآمد به آن می‌بینند، تقسیم کند؛ باید لیستی از نیازمندان تهیه کرده و پس از انجام تحقیقات به افراد مستحق منابع و امکانات فراهم کند.”