فشار ۱۹ کشور اروپایی برای بازگرداندن مهاجران افغان؛ آغاز فصل تازه‌ای در سیاست مهاجرت اروپا؟
تحلیل
به گزارش خبرگزاری پیک‌آفتاب: در پی افزایش موج نگرانی‌ها در کشورهای اروپایی نسبت به حضور مهاجران بدون مدرک، به‌ویژه اتباع افغانستان، اکنون ۱۹ کشور عضو اتحادیه اروپا از کمیسیون اروپا خواسته‌اند تا روند بازگشت اجباری یا داوطلبانه مهاجران افغان به کشورشان را از سر گیرد.
این تصمیم می‌تواند فصل تازه‌ای از تعامل میان اروپا و امارت اسلامی افغانستان را رقم بزند؛ تعاملی که تاکنون به‌دلیل تحولات سیاسی پس از سال ۲۰۲۱ عملاً متوقف مانده بود.
بر اساس گزارش رسانه‌های اروپایی، این درخواست مشترک از سوی کشورهایی چون آلمان، فرانسه، بلجیم، هالند، اتریش، چک، سویدن، دنمارک، و چند کشور اروپای شرقی به کمیسیون اروپا ارائه شده است.
این کشورها گفته اند که حضور مهاجران غیرقانونی، فشار شدیدی بر نظام پناهندگی اروپا وارد کرده و در برخی موارد، با افزایش جرایم شهری و مشکلات اجتماعی همراه بوده است.
آنلین ون بوسویت، وزیر امور پناهندگان و مهاجرت بلجیم، در اظهاراتی تند تأکید کرده است:«ما نمی‌توانیم افغان‌های غیرقانونی و مجرم را بازگردانیم. من از پذیرفتن این وضعیت امتناع می‌کنم. باید جلوی احساس بی‌مجازات بودن گرفته شود. به همین دلیل، همراه با ۱۹ کشور دیگر فشار می‌آوریم تا اطمینان حاصل کنیم که افغانستان شهروندان خود را بازمی‌پذیرد.»
نبود توافق رسمی با کابل؛ چالشی برای سیاست بازگشت
پس از سقوط نظام جمهوری افغانستان در اگست ۲۰۲۱، بسیاری از کشورهای اروپایی روابط رسمی خود با کابل را قطع کردند. در نتیجه، توافق‌نامه‌های بازگشت مهاجران نیز به حالت تعلیق درآمد.
اکنون نبود این چارچوب حقوقی، یکی از مهم‌ترین موانع برای بازگرداندن مهاجران افغان به شمار می‌رود. منابع اروپایی گفته‌اند که کمیسیون اروپا در حال بررسی امکان گفت‌وگوی مستقیم با امارت اسلامی افغانستان است تا زمینه بازگشت شهروندان افغان فراهم شود. هرچند این گام، از نظر سیاسی حساس تلقی می‌شود، اما فشار داخلی و نگرانی‌های امنیتی در کشورهای اروپایی ممکن است اتحادیه اروپا را به سوی تعامل محدود با کابل سوق دهد.
موج تازه مهاجرت؛ اروپا در تنگنای تصمیم‌گیری
در دو سال گذشته، هزاران شهروند افغان پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان، از مسیرهای غیرقانونی وارد اروپا شده‌اند.
بر اساس آمار اداره مرزبانی اتحادیه اروپا (فرانتکس)، افغانستان در سال ۲۰۲۴ دومین منبع بزرگ پناهجویان غیرقانونی به اروپا بوده است. بسیاری از این افراد در کمپ‌های موقت در کشورهای یونان، ایتالیا، صربستان و آلمان زندگی می‌کنند و وضعیت حقوقی مشخصی ندارند.
تحلیل‌گران می‌گویند که افزایش تورم، رکود اقتصادی و بحران انرژی در اروپا، دولت‌ها را واداشته تا سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری در برابر مهاجران در پیش گیرند.
اهمیت همکاری کابل و بروکسل
کارشناسان امور مهاجرت باور دارند که هرگونه موفقیت در روند بازگشت مهاجران افغان، نیازمند همکاری مستقیم با امارت اسلامی است.
به گفته‌ی آنان، اگر اروپا نتواند توافقی رسمی یا غیررسمی با کابل داشته باشد، روند اخراج مهاجران عملاً ناممکن خواهد بود.
در همین حال، مقام‌های افغان بارها گفته‌اند که کشور آماده‌ی پذیرش شهروندان خود است، مشروط بر آن‌که بازگشت آنان داوطلبانه باشد و از کرامت انسانی‌شان محافظت شود.
