تابستان داغ؛ کودکان در معرض خطر گرما – راه‌های مراقبت و پیشگیری
تابستان با تمام زیبایی‌ها و شور و نشاطش، برای کودکان می‌تواند فصلی خطرناک باشد؛ به‌ویژه در مناطقی با دمای بسیار بالا. بدن کودکان نسبت به بزرگسالان حساس‌تر است و توانایی‌شان در تنظیم دمای داخلی پایین‌تر می‌باشد، به همین دلیل در برابر گرمازدگی، کم‌آبی، آفتاب‌سوختگی و سایر عوارض ناشی از گرمای شدید آسیب‌پذیرترند. در این مقاله، ضمن بررسی خطرات گرمای تابستان برای کودکان، راهکارهایی برای حفاظت و مراقبت صحیح از آن‌ها در این فصل ارائه می‌شود.
۱. چرا کودکان بیشتر در معرض خطر هستند؟
بدن کودکان هنوز به‌طور کامل توانایی تنظیم دما را پیدا نکرده است. در هوای گرم، آن‌ها سریع‌تر دچار کم‌آبی، گرمازدگی یا آفتاب‌سوختگی می‌شوند. برخی از دلایل مهم آسیب‌پذیری بیشتر آن‌ها عبارت‌اند از:
- سطح بالاتر نسبت بدن به وزن
- تعریق کمتر نسبت به بزرگسالان
- ناتوانی در بیان احساس گرما یا ناراحتی
- فعالیت زیاد و بی‌توجهی به خطرات محیطی
۲. مهم‌ترین تهدیدات گرمایی برای کودکان
۲.۱ گرمازدگی (Heat Stroke)
گرمازدگی یک وضعیت اورژانسی است که دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. علائم آن عبارت‌اند از:
- پوست گرم، خشک و بدون تعریق
- سردرد و گیجی
- تهوع یا استفراغ
- از دست دادن هوشیاری
۲.۲ کم‌آبی بدن (Dehydration)
نشانه‌های کم‌آبی در کودکان:
- تشنگی زیاد
- خشکی دهان و لب‌ها
- ادرار کم یا تیره‌رنگ
- بی‌حالی و بی‌حوصلگی
۲.۳ آفتاب‌سوختگی
پوست لطیف کودکان به‌شدت در معرض آسیب اشعه‌های فرابنفش خورشید است. آفتاب‌سوختگی می‌تواند باعث درد، قرمزی، تاول و حتی تب شود.
۳. راه‌های حفاظت از کودکان در گرمای تابستان
۳.۱ آبرسانی مناسب
کودکان باید در طول روز مرتباً آب بنوشند، حتی اگر احساس تشنگی نکنند. نوشیدنی‌های شیرین یا گازدار نباید جایگزین آب شوند.
نکته: نوشیدن آب خنک (نه خیلی سرد) و استفاده از میوه‌هایی مثل هندوانه، خیار و پرتقال توصیه می‌شود.
۳.۲ پوشش مناسب
لباس‌های سبک، نخی، گشاد و به رنگ روشن بهترین انتخاب برای روزهای گرم هستند. استفاده از کلاه آفتابی لبه‌دار نیز ضروری است.
۳.۳ محافظت در برابر آفتاب
- استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر برای کودکان بالای ۶ ماه
- خودداری از حضور در آفتاب مستقیم بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ عصر
- استفاده از سایه‌بان، چتر یا سایه طبیعی در پارک و ساحل
۳.۴ اجتناب از ماندن کودک در خودرو
هیچ‌گاه نباید کودک را حتی برای چند دقیقه در خودرو پارک‌شده رها کرد. دمای داخل خودرو در کمتر از ۱۰ دقیقه ممکن است به بیش از ۵۰ درجه برسد و جان کودک را تهدید کند.
۳.۵ تنظیم فعالیت بدنی
فعالیت بدنی در فضای باز باید در ساعات خنک‌تر روز مانند اوایل صبح یا بعد از غروب انجام شود. بعد از بازی، زمان استراحت و آبرسانی لازم است.
۴. مراقبت‌های خاص برای نوزادان و خردسالان
نوزادان نمی‌توانند دمای بدن خود را تنظیم کنند. بنابراین:
- در معرض مستقیم نور خورشید قرار نگیرند
- در محیط خنک و دارای تهویه مناسب نگهداری شوند
- لباس خیلی گرم یا زیاد نپوشند
- برای بیرون‌بردن از کالسکه با سایه‌بان استفاده شود
۵. نشانه‌های هشدار و اقدامات فوری
در صورت مشاهده علائمی مانند تب، تهوع، سرگیجه، پوست قرمز یا خشک، یا خواب‌آلودگی شدید، فوراً:
- کودک را به سایه یا محیط خنک منتقل کنید
- لباس‌های اضافی را درآورید
- به او آب دهید (در صورت هوشیاری کامل)
- با اورژانس تماس بگیرید
نتیجه‌گیری
تابستان می‌تواند برای کودکان فصلی زیبا و پرنشاط باشد، به‌شرط آن‌که والدین و مراقبان با آگاهی و دقت، از آن‌ها در برابر گرمای شدید محافظت کنند. شناخت خطرات و رعایت اصول ساده اما مهم، می‌تواند سلامت کودکان را حفظ کرده و از بروز حوادث گرمایی جلوگیری کند.
