عید قربان؛ تجلی ایثار، بندگی و وحدت امت اسلامی
عید سعید قربان، یکی از بزرگ‌ترین اعیاد اسلامی و نماد روشن ایمان، بندگی و تسلیم در برابر اراده خداوند است. این عید مبارک، هر سال در دهم ماه ذی‌الحجه، پس از وقوف در عرفات و برگزاری مناسک حج، توسط مسلمانان سراسر جهان تجلیل می‌گردد و یادآور فداکاری بزرگ حضرت ابراهیم (ع) و حضرت اسماعیل (ع) در راه اطاعت از خداوند متعال است. در افغانستان نیز، همچون سایر کشورهای اسلامی، عید قربان با شکوه خاصی برگزار می‌گردد و مردم مسلمان با اقامه نماز، قربانی کردن، کمک به نیازمندان و دید و بازدیدهای خانوادگی، این روز بزرگ را گرامی می‌دارند.
فلسفه عید قربان؛ داستان اطاعت و ایمان
فلسفه اصلی عید قربان از ماجرای تاریخی و الهام‌بخش حضرت ابراهیم (ع) نشأت می‌گیرد؛ هنگامی که در خواب مأمور شد فرزندش اسماعیل را قربانی کند. حضرت ابراهیم با ایمان کامل، تسلیم فرمان خداوند شد و فرزندش نیز با روحیه‌ای بی‌نظیر از بندگی، آمادگی خود را برای قربانی شدن اعلام کرد. اما در لحظه نهایی، خداوند به‌جای اسماعیل، قوچی را فرستاد و این عمل را آزمونی برای اثبات ایمان و تسلیم‌پذیری قرار داد.
این ماجرا بیانگر آن است که بالاترین درجه ایمان در تسلیم کامل انسان در برابر امر پروردگار نهفته است، حتی اگر به قیمت از دست دادن عزیزترین دارایی‌ها باشد.
مناسک و سنت‌های عید قربان
در روز عید قربان، مسلمانان با برپایی نماز عید در مساجد و محوطه‌های باز، روز خود را آغاز می‌کنند. سپس، به سنت حضرت ابراهیم (ع)، اقدام به قربانی کردن حیوانات (گاو، گوسفند یا شتر) می‌نمایند.
قربانی نمادی است از آمادگی برای فداکاری در راه خدا و ترک دلبستگی‌های دنیوی. گوشت قربانی به سه بخش تقسیم می‌شود: یک‌سوم برای خانواده، یک‌سوم برای خویشاوندان و دوستان، و یک‌سوم برای نیازمندان و فقرا، که این عمل خود نمادی از همدلی، تعاون و بخشش اجتماعی است.
عید قربان؛ نماد وحدت امت اسلامی
عید قربان به‌ویژه با مناسک حج پیوند عمیق دارد و حج یکی از بارزترین نمادهای وحدت امت اسلامی به شمار می‌رود. میلیون‌ها مسلمان از سراسر جهان، با زبان‌ها، رنگ‌ها و فرهنگ‌های گوناگون، در سرزمین وحی گرد هم می‌آیند و با پوشیدن لباس احرام، پیام وحدت، برابری و ایمان را به جهان مخابره می‌کنند.
این روز فرصتی است برای بازسازی روابط اجتماعی، تقویت بنیان خانواده، دیدار با بستگان، دستگیری از محرومان و ترویج فضائل اخلاقی همچون گذشت، ایثار، فروتنی و صداقت.
ابعاد اجتماعی، اخلاقی و معنوی عید قربان
عید قربان تنها یک جشن مذهبی نیست، بلکه بستری است برای تقویت ارزش‌های انسانی و اسلامی در سطح فردی و اجتماعی. این عید، مسلمانان را به بازنگری در رفتار، اصلاح روابط، کمک به همنوع و خدمت به جامعه دعوت می‌کند.
در جامعه‌ای مانند افغانستان که همواره نیاز به اتحاد، همبستگی و کمک به اقشار آسیب‌پذیر دارد، عید قربان می‌تواند نقش مهمی در ایجاد فضای مهربانی، کاهش اختلافات و احیای سنت‌های ناب اسلامی ایفا نماید.
نقش حکومت و نهادها در گرامی‌داشت عید قربان
در سال‌های اخیر، نهادهای دولتی و بخش‌های اجتماعی در افغانستان تلاش کرده‌اند تا با فراهم‌آوردن زمینه برگزاری امن و منظم مراسم عید، فضای شادی و همدلی را برای مردم مهیا سازند. تأمین امنیت نمازهای عید، نظارت بر عرضه بهداشتی دام‌ها، کنترل قیمت‌ها و رسیدگی به نیازمندان، از جمله فعالیت‌هایی است که حکومت در این ایام انجام می‌دهد.
حکومت اسلامی افغانستان نیز با تأکید بر حفظ ارزش‌های دینی و تقویت روحیه اخوت اسلامی، تلاش کرده است تا فضای همدلی و برادری در سراسر کشور نهادینه شود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
عید قربان، جشن فداکاری، بندگی، ایثار و وحدت است. این روز بزرگ، همه مسلمانان را به تعمق در معنا و فلسفه ایمان، و نیز به بازنگری در سبک زندگی‌شان دعوت می‌کند. قربانی در این روز نه تنها ذبح یک حیوان بلکه نماد ذبح غرور، خودخواهی، حسادت و تعلقات نادرست دنیوی در درون انسان است.
در حالی‌که مسلمانان افغانستان این روز بزرگ را با شکوه تمام تجلیل می‌کنند، آرزومندیم که عید قربان، مایه آرامش، امنیت، وحدت و تقویت برادری در کشور و سراسر جهان اسلام باشد.
