چگونگی توزیع آب آشامیدنی توسط شرکت‌های آب‌رسانی در غرب کابل

نازدانه حسینی، کابل

شهروندان کابل به ویژه ناحیه سیزدهم درغرب کابل، سال‌هاست که از نبود آب کافی برای آشامیدن و دیگر ضروریات‌شان شکایت دارند و شرکت‌های آب‌رسانی نیز نیاز این شهروندان را تامین کرده نمی‌توانند.

پیک‌آفتاب: ارزیابی خبرگزاری پیک‌آفتاب نشان می‌دهد که مردم ناحیه سیزدهم، کم‌تر به آب صحی دسترسی دارند و شرکت‌های آب‌رسانی علاوه بر فیس زیاد نیز نمی‌توانند نیاز این شهروندان را تامین نمایند.

خانم فاطمه یکی از مشترکین شرکت‌های خدمات آب‌رسانی در این ناحیه به پیک‌آفتاب می‌گوید: “دسترسی ما به آب پاک که هیچ، گاهاً به همان آب گِل‌آلود هم دسترسی نداریم و مجبوریم که آب پاک را از قالین‌شویی و جاهای که به آب دسترسی دارند، بگیریم و در بدل هر دولچه یا بشکه، 10 افغانی بپردازیم تا بتوانیم این کمبود آب را به حداقل برسانیم.”

خانم آمنه یکی دیگر از مشترکین این شرکت‌ها به پیک‌آفتاب می‌گوید: “ما در 24 ساعت، یک بار و مدت یک ساعت به آب دسترسی داریم که آن هم قابل آشامیدن نیست و ما هر روزه مجبوریم که برای پیدا کردن آب صحی به خانه‌های همسایه‌ها برویم که یا چاه دارد یا هم به آب پاک شهری دسترسی دارند.”

این در حالی است که شرکت‌های آبرسانی می‌گویند که آن‌ها همه روزه آب را به شکل متوازن برای مشترکین خویش توزیع می‌کنند.

احمد ولی، مدیر شبکه آبرسانی افق در منطقه ریگریشن در صحبت با پیک‌آفتاب می‌گوید: “ما با ارایه خدمات به مردم با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستیم. از آن‌جایی که مردم غرب کابل شرایط اقتصادی بدی دارند، اکثریت خانواده‌ها توان پرداختن بل صرفیه آب را نیز ندارد.”

احمد ولی می‌افزاید: “ما در بدل هر مترمکعب آب، 30 افغانی بل می‌گیریم و از شرکت آب‌رسانی ما حدود 200 تا 300 خانواده مستفید می‌شوند.”

مدیر شبکه آب‌رسانی افق می‌گوید: “شرکت ما نیز با کمبود آب مواجه است، زیرا میزان آب با باریدن باران و برف رابطه مستقیم دارد. اگر میزان بارندگی برف و باران زیاد باشد، طبیعی است که آب زیاد می‌شود”. او اما می‌گوید: “امسال به دلیل نباریدن باران و برف، آب‌ها کاهش یافته و این بالای شرکت‌های آب‌رسانی از جمله شرکت ما نیز تاثیر گذاشته است.”

ابراهیم بهزاد، کارشناس آب و محیط زیست به این باور است که عواملی مانند تغییر اقلیم، خشک‌سالی، سیل، جنگل‌زدایی، افزایش آلودگی، گازهای گل‌خانه‌ای و استفاده بی‌رویه از آب، می‌توانند باعث کمبود منابع آبی شوند وهمه این عوامل رابطه مسقیم با فعالیت انسان‌ها دارد.

بهزاد اما به پیک‌آفتاب می‌گوید: “افزایش جمعیت و سوخت‌های فسیلی، باعث به وجود آمدن گازهای گل‌خانه‌ای شده و گرمایش زمین را در پی داشته است. با این وجود، بارندگی کاهش یافته و باعث کمبود آب در سطح کشور می‌شود.”

بهزاد می‌افزاید: “افزایش جمعیت و مصرف بی‌رویه آب نیز در کمبود آب نقش دارد. از آن‌جایی که برچی با تراکم جمعیت مواجه است، میزان کم‌آبی در آن بیش‌تر است”. او تصریح می‌کند: “اگر منابع آب درست مدیریت نگردد، تا چند سال بعد احتمال کمبود آب در بیش‌تر مناطق جهان رخ خواهد داد که این خود می‌تواند پی‌آمدهای ناگواری برای کشور و جهان داشته باشد.”

این کارشناس محیط زیست چنین تحلیل می‌کند: “استفاده درست از آب، رابطه مستقیم با چالش کمبود آب دارد. صرفه‌جویی در مصرف آب را باید جدی گرفت، زیرا منابع آب شیرین روزبه‌روز در حال کم شدن هستند و زمین تنها سیاره شناخته شده در جهان است که زندگی در آن فقط به دلیل در دسترس بودن آب و اکسیژن امکان‌پذیر است.”

بهزاد اما می‌گوید: “استفاده از آب بدون صرفه‌جویی، تاثیرات منفی و ناگوار دارد. آب شیرین و قابل آشامیدن در جهان با فیصدی اندکی وجود دارد که استفاده بی‌رویه از آن می‌تواند معضل بزرگی برای جهان را در پی داشته باشد”. بهزاد در صحبت‌های خود چنین می‌گوید: “کاوش‌گران بر اساس تحقیقات خود گفته‌اند که در 15 سال اخیر، حدوداً 14 متر سطح آب‌های زمین پایین نشسته است. بعضی از تجربه‌ها نشان می‌دهد که کندن چای‌های عمیق، تاثیرات خیلی چشم‌گیر بالای آب‌های زیرزمینی دارد و این نشان می‌دهد که سالانه حدود یک متر سطح آب‌های زیرزمینی پایین رفته و باعث کم شدن آب‌ها در سطح زمین می‌گردد.”

احمد حسین اختیار، مدیر شرکت‌ آب‌رسانی ملی در شهرک عرفانی در صحبت با پیک‌آفتاب می‌گوید: “این شرکت حدوداً از 17 سال بدین‌سو فعالیت داشته و خدمات آن حدود 3 کیلومترمربع را تحت پوشش قرار داده و دارای پنج شبکه آب‌رسانی است.”

مدیر شرکت آب‌رسانی ملی می‌افزاید: “نرخ هر مترمکعب آب در شرکت‌های خصوصی و ساحات مختلف غرب کابل، به صورت میانگین 45 تا 50 افغانی بوده که کم‌ترین نرخ در سطح شهر است، اما سطح آب در غرب کابل حدود 70 الی 80 متر نظر به دیگر مناطق کابل پایین بوده و از طرفی هم، نفوس این منطقه بسیار زیاد است.”

او در ادامه می‌افزاید: “شرکت‌های آب‌رسانی خصوصی زیادی در غرب کابل وجود دارد، اما شرکت‌هایی که راجستر و معیارهای یک شرکت را دارا باشد ممکن 10 الی 20 شرکت باشد، اما شبکه‌های آب‌رسانی تا حدود 70 الی 80 شبکه می‌رسد‌.”

اختیار در رابطه به مشکل کم‌آبی می‌گوید: “افغانستان اولین کشوری است که منابع اصلی آب آن از چاه‌ها تامین شده و امکانات جذب آب در شهر خیلی کم است. علت اصلی این است، زمانی‌که آب از زمین استخراج می‌شود، کدام منبع سطحی یا دریایی وجود ندارد که آن را دوباره پُر نماید.”

بخش دیگری از صحبت‌های اختیار را نارضایتی مردم شکل می‌دهد. او می‌افزاید: “از آن‌جایی که تلاش ما برای ارایه خدمات بهتر است و رضایت کلی مردم دشوار است، اما با آن هم حدود 50 درصد از مشترکین از ارایه خدمات راضی اند.”

این در حالی بیان می‌شود که گل حسین، باشنده منطقه ریگریشن در صحبت با پیک‌آفتاب، از توزیع آب از سوی شرکت‌های آب‌رسانی راضی نیست و می‌گوید: “ما در روز حدود یک ساعت آب دریافت می‌کنیم که کفایت نمی‌کند. وقتی بل می‌آید نسبت به آبی که مصرف کرده‌ایم، بیش‌تر است و ما برای مصرف روزانه از همسایه‌ها که چاه دارند، آب می‌آوریم.”

امیرمحمد شریعتی، یکی دیگر از کارشناسان آب و محیط زیست به این باور است که کمبود آب، یک بحران و فاجعه انسانی و اجتماعی است. او در این خصوص به پیک‌آفتاب می‌گوید: “کمبود آب، سالانه میلیون‌ها حیوانات اهلی و وحشی و میلیون‌ها درخت را از بین برده و بشر را به طرف مهاجرت سوق می‌دهد.”

شریعتی اما می‌گوید: “کندن چاه‌های عمیق، هر قدر عمیق‌تر گردد؛ به همان اندازه تاثیرات منفی در نسل‌های بعدی دارد و اگر چاه‌های عمیق حفر می‌شود، باید ریاست شهرداری و شهرسازی و ریاست محیط زیست در آن دخیل باشند.”

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود می‌گوید: “اگر آب به صورت درست مدیریت نشود، پی‌آمد سنگین برای مردم دارد که این مسئله در غرب کابل به دلیل نفوس زیاد بیش‌تر از سایر مکان‌ها محسوس است.”

این کارشناس آب و محیط زیست توضیح می‌دهد که در بعضی از نقاط غرب کابل، به صورت یک وقت و برای یک ساعت آب می‌آید. اگر آب از طرف روز بیاید، آن‌هایی که به امکانات دسترسی دارند، می‌توانند فوری آب را ذخیره کنند، اما آن‌هایی که امکاناتی در اختیار ندارد، نمی‌توانند آب را برای مصرف روزانه خود ذخیره نمایند.