میخائل گورباچُف بنیان‌گذار روسیه نوین در سن 91 سالگی درگذشت

میخائل گورباچُف، آخرین رئیس جمهور اتحاد جماهیر شوروی و بنیان‌گذار روسیه نوین شب گذشته 30 اگست، در سن 91 سالگی در شفاخانه مرکزی شهر مسکو درگذشت.

پیک‌آفتاب: رسانه‌های روسیه شب گذشته 30 اگست، به نقل از مقامات صحی این کشور گزارش داده‌اند که میخائل گورباچُف، آخرین رئیس جمهور اتحاد جماهیر شوروی در سن 91 سالگی در شفاخانه مرکزی شهر مسکو درگذشت. به گفته مقامات صحی این کشور، گورباچُف به دلیل بیماری ریه و چند بیماری دیگر در این شفاخانه بستری شده بود. وی به‌عنوان رهبر سابق شوروی، یکی از با نفوذترین چهره‌های سیاسی قرن بیستم شناخته می‌شود.

میخائل گورباچُف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی و یکی از مشهورترین سیاست‌مداران جهان به ویژه در دوران جنگ سرد به شمار می‌رود. تلاش‌های سیاسی و اقتصادی وی در دهه 1980-1990 میلادی، هرچند سبب تغییر و اصلاحات در اتحاد جماهیر شوروی گردید، اما پی‌آمد این تغییرات از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نتوانست جلوگیری نماید. وی در سال 1990 برنده جایزه صلح نوبل نیز شده است.

میخائل گورباچُف روز دوم مارچ 1931 میلادی، در یک خانواده زحمت‌کش و کشاورز در دهکده پریول نوی (Privolnoye) واقع در جنوب روسیه به دنیا آمده است.

وی در کنار تحصیل برای این‌که بتواند به خانواده‌اش کمک کند، به شغل میکانیکی روی آورد، اما بعد از 19 سالگی تصمیم گرفت از خانه جدا شود و راهی طولانی را برای رسیدن به دانشگاه بزرگ مسکو بپیماید.

او با هوشمندی و توانایی‌هایی که داشت، توانست وارد حزب کمونیست حاکم کشورش شود و با درخششی که در انجام مسئولیت داشت، توانست به مراجع و مدارج بلند این حزب دست یابد.

گورباچُف در سال 1970 به دلیل ظاهر متفاوت و دگراندیشی‌های نوین‌اش که باعث امیدبخشی و نشاط می‌گردید، به عنوان منشی ایالتی انتخاب شد. این آغاز جدا شدن وی از عضو ساده و حرکت به سوی هرم قدرت با حمایت حامیان حزبی‌اش بود.

زمانی‌که در سال 1978 با لئونید برژنف، رئیس قدرت‌مند حزب کمونیست دیدار نمود، این ملاقات راه را بیش‌تر برای رسیدن او به مقامات بلند حزبی هموار ساخت، وی توانست در کم‌تر از یک ماه، در حلقه مهره‌های اصلی حزب برایش جا پیدا کند.

گورباچُف در زمان ریاست یوری آندروپوف که بسیار کوتاه بود، موفق شد تا جایگاه خوبی برای خود در زنجیره هرم قدرت حزب حاکم دست و پا کند. او در زمان ریاست کونستانیتن چرنینکوی که از کهولت سن رنج می‌برد، به عنوان معاون وی زمام امور را اداره می‌نمود.

گورباچُف در سال 1985 که 54 سال داشت، به عنوان دبیرکل حزب کمونیست انتخاب شد. او با معرفی دکترین گلاسنوست که بر فضای باز سیاسی و پروسترویکا که بر اصلاحات اقتصادی تاکید داشتند، نقشی کلیدی را برای پایان دادن به سلطه کمونیزم در اتحاد جماهیر شوروی بازی کرد.

دکترین گلاسنوست تاکید به فضای باز سیاسی نموده و زمینه را برای آزادی بیان و مطبوعات جهت بازتاب مشکلات و عقب‌ماندگی‌های اجتماعی مهیا ساخت و دکترین پروسترویکا یا اصلاحات اقتصادی، تطبیق آن کاری بسیار سخت و پیچیده بود، که شوروی به رهبری وی را دچار مشکلات جدی به ویژه در رقابت با غرب که به عنوان دشمن اصلی کمونیزم بودند، نمود.

با این حال گورباچُف درهای مذاکره سازنده با غرب را نیز باز نمود. وی می‌کوشید تا با دنیای غرب ارتباطات فرهنگی و بازرگانی را افزایش دهد. گورباچُف برای این‌که بتواند ایده خود را عملی سازد، با رهبران غربی به ویژه مارگارت تاچر، نخست وزیر بریتانیا؛ هلموت کهل، نخست وزیر آلمان غربی و رونالد ریگان، رئیس جمهور امریکا روابط حسنه برقرار نمود.

با این حال گورباچُف در سال 1988 در سازمان ملل با اعلام این‌که اتحاد جماهیر شوروی به طور یک‌جانبه زرادخانه اتمی خود را کاهش خواهد داد و مهمتر آن‌که نیروهای نظام‌اش را پس از 10 سال از افغانستان خارج می‌کند، همه را شگفت‌زده کرد.

گورباچُف با تمام فرازونشیب‌های دوران رهبری اتحاد جماهیر شوروی، توانست جهان را به صلح نسبی به دلیل رویکردهای صلح‌جویانه‌اش برساند. وی در سال 1990 برنده جایزه صلح نوبل شد.

بزرگ‌ترین دست آورد وی، امضای پیمان کنترول رقابت تسلیحاتی با امریکا بود.

گورباچُف به نیروهای نظامی این کشور برای لشکرکشی جهت سرکوب بلوک شرق که علیه احزاب کمونیست حاکم به تظاهرات پرداخته بودند، اجازه نداد. وی معمار اصلاحات در اتحاد جماهیر شوروی و روسیه نوین می‌باشد که از سیاست بسته حزب کمونیست شوروی عدول نموده و به سوی درهای سیاست باز حرکت نمود که فصل جدیدی برای جهان و روسیه امروز بعد از جنگ سرد، رقم زد.

رویترز نیز گزارش داده که دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرگزاری روسی انترفاکس گفته است که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور مراتب عمیق هم‌دردی خود را اعلام کرده است.