طالبان تنها بر ناشران غرب کابل مقررات سخت‌گیرانه وضع کرده‌اند
شماری از ناشران غرب کابل می‌گویند که طالبان مقررات سختی را بر آنان وضع کرده‌اند، اما کتاب‌فروشان پل باغ‌عمومی کابل تصریح می‌کنند که طالبان هیچ نوع محدودیتی وضع نکرده‌اند و وضعیت آنان نظر به گذشته بهتر هم شده است.
طاهره بتول، کابل
شماری از ناشران غرب کابل می‌گویند که طالبان مقررات سختی را بر آنان وضع کرده‌اند، اما کتاب‌فروشان پل باغ‌عمومی کابل تصریح می‌کنند که طالبان هیچ نوع محدودیتی وضع نکرده‌اند و وضعیت آنان نظر به گذشته بهتر هم شده است.
پیک‌آفتاب: شماری از کتاب‌فروشان می‌گویند: “طالبان خریدوفروش آثار «عبدالکریم سروش»، «اسلام‌شناسی شریعتی»، «پس از طالبان ملت‌سازی در افغانستان»، «هشتادوهشت روز تا قندهار» و کتاب‌هایی که در مورد ملا عمر و احمدشاه مسعود نوشته شده‌اند را ممنوع قرار داده و به شماری از ناشران هشدار داده‌اند که هرگاه پس از بازرسی، تخلفی به ثبت برسد؛ آنان مجازات و انتشارات‌شان مسدود می‌گردد.”
برخی منابعی که در کابل با خبرگزاری پیک‌آفتاب مصاحبه کرده‌اند، اذعان می‌دارند که طالبان مقررات سختی را بر کتاب‌فروشان وضع کرده و گفته‌اند که کتاب‌های روشن‌فکری، خلاف شریعت و حکومت آنان و کتاب‌های مذهبی، دیگر وارد نکنند.
احمد (نام مستعار)، یکی از ناشران در غرب کابل به پیک‌آفتاب می‌گوید: “فعلاً از ایران کسی کدام کتاب نمی‌آورد، در این روزهای آخر هم که تعدادی از مسئولان انتشارت‌ها در نمایشگاه کتاب تهران رفته بوند، خیلی زیاد نه شاید دو-سه نفر که پنج یا ده کارتن کتاب خریده بوند، فعلاً هم در مرز بند مانده‌اند؛ کتاب‌های مذهبی را نمی‌گذارند داخل افغانستان آورده شود.”
اما، محب‌الله یکی از کتاب‌فروشان پل باغ‌عمومی کابل به پیک‌آفتاب می‌گوید که پس از به قدرت رسیدن طالبان، تا حال دو بار از ایران کتاب وارد کرده است و با هیچ نوع ممانعتی هم روبه‌رو نگردیده است: “از وقتی که طالبان آمده، دو بار از ایران کتاب وارد کردیم، طالبان هیچ گونه ممانعت ایجاد نکردند، هنوز خوب هم شده. سابق اگر می‌خواستیم از ایران کتاب بیاوریم، خیلی به مشکلات سنگین مواجه می‌شدیم، فعلاً هیچ مشکل نداریم.”
احمد در ادامه تصریح می‌کند که پس از به قدرت رسیدن طالبان، وضعیت کتاب‌فروشان در افغانستان به شدت خراب است و شهروندان انگیزه‌ای برای خرید و خواندن کتاب ندارند.
احمد، فقر و بی‌کاری، تنگدستی، خروج اهل مطالعه از کشور و نبود انگیزه برای مطالعه را عوامل کاهش فروش کتاب می‌داند.
وی می‌گوید: “اگر وضعیت به همین منوال پیش برود، ممکن تا کم‌تر از یک سال، بیش‌تر انتشارات‌ها و کتاب‌فروشی‌ها ورشکست شوند.”
احمد می‌گوید که طالبان از آنان تعهد گرفته‌اند تا کتاب‌های خلاف شریعت اسلامی، در مخالفت با ایدئولوژی طالبان و علیه اقوام، کتاب‌های مشکوک هستند و از کتاب‌فروشی‌ها جمع‌آوری و به وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان تحویل داده شوند.
احمد می‌افزاید که در حدود بیش از پنج هزار جلد کتاب دارد، محتویات همه آنان را نمی‌داند و دشوار است که آنان را فیلتر محتوایی کند و طالبان تهدید کرده‌اند که اگر کتاب‌های متذکره را جمع‌آوری نکنند، آنان مجازات می‌شوند.
وی تصریح می‌کند: “در یک ماه اخیر ما منتظر شروع مکتب‌ها و دانشگاه‌ها بودیم که با بازگشایی آن‌ها وضعیت خوب شود، ولی متاسفانه خوب نشده که هیچ، هنوز بدتر هم شده است”. آنان از مالیات سنگین و افزایش هزینه ترانسپورتی کتاب‌های وارداتی شکایت کرده و می‌گویند که هزینه انتقال کتاب از تهران به کابل، حتی بیش‌تر از چهار برابر افزایش یافته است.
احمد تصریح می‌کند: “اگر مذهبی باشد که همه کتاب‌ها را بازگشت می‌دهند. هرچه که باشد کدام مشکل هم نداشته باشد فقط مذهبی باشد اجازه نمی‌دهند از مرز بیاوریم. این مشکلات سبب گردیده که هیچ کسی از ایران و پاکستان کتاب وارد نکند.”
وی تصریح می‌کند که در چند ماه اخیر، 99 درصد از مشتریان خود را از دست داده است.
علی کوهستانی، یکی دیگر از ناشران شهر کابل نیز با تایید صحبت‌های احمد به پیک‌آفتاب می‌کند که با همه‌گیر شدن ویروس کرونا و پس از فروپاشی نظام سابق؛ روند چاپ، نشر و فروش کتاب در کشور با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند.
وی دلیل ورشکستگی کتاب‌فروشی‌ها را نبود متقاضی برای خرید، کرایه‌های گزاف دکان‌ها، وضع مالیات سنگین و سایر مصارف روزانه عنوان نموده و می‌افزاید که ناشران مجبور می‌شوند یکی پس از دیگری، مراکزشان را ببندند.
کوهستانی تصریح می‌کند: “از وقتی که طالبان آمده، ما هیچ گونه کتابی به نشر نرسانده‌ایم و هم‌چنان کتاب وارد نکرده‌ایم. تعدادی از ناشران افغانستانی رفته در تهران مقداری کتاب خریده‌اند، اما متاسفانه در مرز متوقف شده و از سوی طالبان اجازه ورود داده نمی‌شود.”
وی تصریح می‌کند که اکثر مشتریان آن‌ها یا افغانستان را ترک کرده‌اند و یا هم انگیزه کتاب خواندن ندارند، حتی اگر انگیزه خواندن هم داشته باشند، پولی برای خرید کتاب ندارند.
کوهستانی تصریح می‌کند که پس از به قدرت رسیدن طالبان، تعدادی از مشتریان آنان کتاب‌های‌شان را برای فروش به انتشارات‌ها می‌آورند و حاضرند که به نصف قیمت به فروش برسانیم؛ حتی برای آنان نیز مشتری پیدا نمی‌شود.
ننگیالی، یکی دیگر از کتاب‌فروشان پل باغ‌عمومی شهر کابل به پیک‌آفتاب می‌گوید که مردم فقط کتاب‌های که بسیار ضرورت دارند و مجبورند بخرند مانند کتاب‌های درسی مکتب و تعدادی از کتاب‌های درسی دانشگاه‌ها را می‌خرند.
وی می‌گوید که طالبان تاکنون برای آنان در مورد منبع واردات کتاب هشدار نداده‌اند، اما نسبت به گذشته فروشات آنان 50 درصد کاهش را نشان می‌دهد: “شرایطی به میان آمده که مردم خودشان علاقه‌ای به خواندن کتاب ندارند.”
ننگیالی تصریح می‌کند، آن دسته از کتاب‌فروشانی که کرایه بیش‌تر پرداخت می‌کردند و کتاب‌ها را گران می‌فروختند، به خاطر مصارف بالا اکنون مشتری ندارند و مجبور شده‌اند کتاب‌فروشی خود را ببندند.
محمد اسحاق امیری که در پل‌سرخ کابل مرکز تبادله کتاب دارد، به پیک‌آفتاب می‌گوید که با به قدرت رسیدن طالبان، دیگر مردم حتی برای تبادله کتاب هم نمی‌آیند: “وضعیت کتاب‌فروشی به همه معلوم است که نسبت به سابق خیلی ضعیف است، عده‌ای از کتاب‌خوان‌ها به خارج رفته‌اند و تعدادی هم که باقی مانده‌اند، از مطالعه دل‌سرد شده‌اند.
وی دلیل بسته‌شدن کتاب‌فروشی‌ها را کم‌شدن فروشات و بی‌علاقه‌گی مردم به مطالعه عنوان کرده و می‌افزاید که اوضاع نامعلوم کشور، سبب سراسیمه‌گی مردم گردیده است.
محب‌الله یکی دیگر از کتاب‌فروشان پل باغ‌عمومی شهر کابل به پیک‌آفتاب می‌گوید: “طالبان تاکنون در کار آنان دخالت نکرده‌اند و خودشان هم می‌آیند و از وی کتاب می‌خرند.”
وی با شکایت از وضع مالیات بر واردات کتاب می‌گوید که قیمت کتاب در بازار به شدت افزایش یافته است: “در قیمت‌های کتاب خیلی زیاد تغییرات آمده، قبلاً اگر کتابی به 40 افغانی می‌آمد، حالا به 70 افغانی می‌آید.”
محب‌الله اما می‌افزاید که پس از به قدرت رسیدن طالبان، مطالعه جریان دارد و مردم عاشق کتاب‌خوانی شده‌اند: “ما ده فیصد مشتری‌های خود را از دست داده‌ایم و آن هم به خاطر نبود اقتصاد است. ما حتی مشتری‌هایی هم داریم که پول لباس‌شان را کتاب می‌خرند.”
وی می‌گوید که در این اواخر کتاب جدید «اصول‌نامه امارت اسلامی» چاپ و به کتاب‌فروشی‌ها توزیع گردیده که برای طالبان حکم قانون اساسی را دارد.
