در دیگ اسلو چه می‌پزند
اکنون پرسش این است که قرار است در اسلو چه تصمیمی گرفته شود؟ به عبارتی، این نشست چه دست‌آوردی برای افغانستان و هیئت طالبان خواهد داشت؟ حضور نماینده زنان معترض در این نشست، چه تاثیری بر روند مذاکرات می‌گذارد؟
امروز دوشنبه 4 دلو، دومین روز نشست هیئت طالبان با نمایندگان افغانستان و نماینده ویژه زنان معترض افغانستان، در پایتخت ناروی (اسلو) است، در این نشست نماینده امریکا برای صلح افغانستان، نمایندگان اتحادیه اروپا و مقامات کشور ناروی حضور دارند.
این نوع نشست‌ها بین امریکا و طالبان چند بار در دوحه نیز برگزار شده است. تجربه‌های مذاکرات قبلی می‌گوید که در اسلو اتفاق خاصی نخواهد افتاد. اما تفاوتی بین نشست دوحه و نشست اسلو وجود دارد که در نشست دوحه از نمایندگان زنان و مردم افغانستان کسی حضور نداشتند، تنها طالبان و امریکا با هم گفتگو می‌کردند. نشست اسلو اما با گفتگو میان طالبان و نمایندگان زنان و جامعه مدنی افغانستان کلید خورد.
اکنون پرسش این است که قرار است در اسلو چه تصمیمی گرفته شود؟ به عبارتی، این نشست چه دست‌آوردی برای افغانستان و هیئت طالبان خواهد داشت؟ حضور نماینده زنان معترض در این نشست، چه تاثیری بر روند مذاکرات می‌گذارد؟
کارشناسان می‌گویند که این نشست همانند نشست‌های قبلی نتیجه خاصی نخواهد داشت. به گفته این کارشناسان، نتایج نشست آن گونه که مردم از این نشست انتظار دارند احتمال می‌رود پیش نرود. چون تا هنوز طرفین مذاکرات از هدف اصلی جلسه بی‌خبرند.
در این نشست دعوت شدگان افغانستان بدون آگاهی داشتن از آجندای جلسه مذاکرات اسلو حاضر به مذاکره شدند، اما هدف و موضوع اصلی در این نشست مشخص نشده است. از برخورد طرفین معلوم می‌شود که زنان جدا خواست دارند و طالبان و کشورهای دیگر خواسته‌های خود را مطرح می‌کنند.
هدا خموش، نماینده ویژه زنان معترض در نشست ناروی می‌گوید: «هدف اصلی این نشست گنگ و نامعلوم است، من هنوز به هدف اصلی این نشست پی نبردم، اما کوشش می‌کنم که صدای زنان افغانستان در زمین نماند.»
هدا خموش، در روزهای پسا جمهوریت هم‌راه بسیاری از زنان افغانستان در مقابل طالبان دست به اعتراض زده و خواستار جابه‌جایی زنان در بدنه حکومت طالبان و تامین حقوق زنان شده هستند، چندین تن از این زنان معترض در روزهای پسین از طرف گروه طالبان بازداشت شده و به جای نامعلوم انتقال داده شده‌اند. او هم‌چنین در قسمتی از سخنانش می‌گوید: «اولین خواست من از طالبان این است که زنان در بند را آزاد کنند.»
محبوبه سراج، یکی دیگر از اشتراک کنندگان این نشست می‌گوید: “طالبان صحبت کردند و ما شنیدیم، ما صحبت کردیم و طالبان شنیدند، اما نسبت به نتیجه این صحبت‌ها خوش‌بین نیستیم.”
پی‌آمد نامعلوم این نشست با نگرانی‌های زیادی روبه‌رو شده است. آیا طالبان در این نشست از تعامل برای به تفاهم رسیدن با زنان کار می‌گیرند یا این‌که این نشست بهانه خوبی برای لابی کردن برای به رسمیت شناختن طالبان توسط کشورهای منطقه و جهان است؟
عبدالطیف نظری، معاون وزارت اقتصاد طالبان از محل جلسات در اسلو، پایتخت ناروی می‌گوید: “این سفر هیئت طالبان برای تنش‌زدایی با جامعه جهانی به اروپا انجام شده است.”
از این جا پیداست که طالبان هدفی برای تعامل ندارند و تنها گزینه انتخابی سران طالبان در نشست اسلو کسب منافع و امتیاز برای برپایی حکومت و نظام‌شان است.
ذاکرحسین ارشاد، استاد دانشگاه در کشور رومانیا، می‌گوید: “نشست اسلو امکان دارد مثل نشست‌های قبلی، کارکردهای چند منظوره داشته باشد، یکی از کارکردهای نشست اسلو که می‌تواند برای طالبان مفید واقع شود به رسمیت شناختن آهسته آهسته طالبان از سوی کشورهای غربی است.”
ارشاد اما، در ادامه سخنانش به پی‌آمدهای این گفتگو برای زنان اشاره می‌کند. او می‌گوید: “زنان، دیگر زنان سابق نیستند، زنان امروز از مطالبات سیاسی و فعالیت‌های مدنی حرف می‌زنند. طالبان مجبور هستند که با زنان به توافق برسند. حضور نماینده زنان معترض در نشست اسلو بیان‌گر حق‌طلبی زنان از طالبان است.”
مینا نادری، فعال حقوق زن می‌گوید: “این نشست تاثیر خاصی بر آینده افغانستان ندارد، اما دست‌آورد مهم برای طالبان است”. نادری می‌گوید: “خود میزبانی کشورهای خارجی از طالبان می‌تواند برای طالبان یک دست‌آورد باشد، اما این‌که چقدر می‌تواند این نشست برای مردم افغانستان مفید واقع شود معلوم نیست و احتمالاً این نشست بی‌نتیجه ختم خواهد شد”. نادری هم حضور زنان در نشست ناروی را سرنوشت ساز می‌داند، اما تاکید می‌کند که “خانم هدا خموش در این نشست نتوانسته است خواست‌های اصلی زنان را به صورت منظم مطرح نماید.”
این در حالی است که دعوت سران طالبان از سوی کشور ناروی با مخالفت‌های جدی مهاجرین افغانستانی در کشورهای اروپایی مواجه شده و روز گذشته شهرهای اسلو و لندن شاهد تظاهرات‌هایی علیه حضور هیئت طالبان در ناروی بود.
