تغییر نظام و پیامدهای آن روی سرمایه گذاری در بخش تکنالوژی در افغانستان

در طول تاریخ انسان ها همواره برای رسیدن به درک و نو اندیشی در تلاش بوده اند تا معلومات جدید بدست آورند. از اینرو ظهور تکنالوژی، قسمتی از تلاش های بشر بوده تا زمینه ساز پیشرفت و توسعه برای کل بشریت باشد. بعد از ظهور نسل های کامپیوتر و مخابرات، زندگی انسانها دستخوش تغییرات گسترده در زمینه های مختلف گردید. سهولت در محاسبات بزرگ، ارتباطات، انتقالات و غیره را میتوان به عنوان نمونه های خوب و برگزیده یاد کرد.

افغانستان کشوریست که در طول سالیان اخیر با جنگ و خونریزی دست و پنجه نرم می کند. بعد از حضور قوت های بین المللی در سال 2001، قدم های اولیه در زمینه گسترش تکنالوژی در افغانستان برداشته شد و با ورود شرکت های مخابراتی امید ها در راستای استفاده از تکنالوژی های نوین نیز زنده شد‌. در طول دو دهه اخیر، شرکت های متعدد به رقابت آزاد پرداختند و هر کدام تلاش کردند تا سطح کیفیت خدمات را نسبت به شرکت دیگر به میزان قابل توجهی رشد دهد و به برتری برساند. این رقابت ها و جاه طلبی ها در بین شرکت های مختلف باعث شد تا افغانستان در مسیر توسعه با استفاده از تکنالوژی قرار بگیرد. پیشرفت قابل توجه گسترش تکنالوژی های نوین در افغانستان باعث شد تا سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در افغانستان ترغیب گردد‌. طبق اطلاعاتی که توسط وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی به نشر رسیده، بیش از 80 درصد مردم افغانستان به خدمات مخابراتی در سطح کشور دسترسی کامل دارند. این یعنی میزان رشد و گسترش تکنالوژی در بیست سال اخیر قابل توجه بوده است.

با ورود نظام جدید در افغانستان، سرمایه گذاران پا به فرار گذاشتند و اکثریت مطلق کشور را ترک کردند و همچنین تعداد زیادی از شرکت های ارائه کنند خدمات مخابراتی و اینترنتی با مشکلات زیادی مواجه هستند. قبل از ورود نظام جدید، موسسات فعال وجود داشت؛ این موسسات نیازمند خدمات مخابراتی و اینترنتی بود که بایستی توسط یک یا چند ارائه کننده خدمات مخابراتی و اینترنتی پشتیبانی میشد، اما بعد از ورود نظام جدید، استفاده کنندگان خدمات اینترنتی و مخابراتی کاهش یافته است‌. به باور بنده، نبود منابع عایداتی، فرار افراد و عدم موجودیت پول نقد در بین استفاده کنندگان باعث شده تا میزان مصرف خدمات مخابراتی و اینترنتی کاهش یابد. به اساس گزارشاتی که توسط خبرگزاری های داخلی و خارجی به نشر رسیده، میزان پرداختی هنگفت شرکت برشنا، امکان قطع برق را در زمستان افزایش داده است. با قطع برق در سطح کشور، تهیه سوخت برای دکل های مخابراتی و اینترنتی (پایه های مخابراتی و ارتباطی) با مصارف گزاف روبرو خواهد شد. مصارف زیاد و نبود عواید مناسب از یک دکل مخابراتی، شرکت های مخابراتی را وادار به کاهش کیفیت خدمات می نماید( قطع شدن خدمات مخابراتی در شب هنگام به علت نبود سوخت کافی در ولسوالی های ولایات این ادعا را تایید می کند). با ادامه روند رو به کاهش کیفیت خدمات، نه تنها گویای رشد تکنالوژی در افغانستان نخواهیم بود، بلکه بیانگر این است که در آینده نه چندان دور، کیفیت خدمات شرکت های عرضه کننده خدمات مخابراتی و اینترنتی کاهش می یابد.

در نتیجه؛ با ادامه این روند، سرمایه گذاران در بخش تکنالوژی در افغانستان سرمایه گذاری نخواهند کرد، این عدم سرمایه گذاری باعث می شود تا اینکه سرانجام خدمات مخابراتی و ارتباطی کاهش یافته و با رشد تکنالوژی در دنیا، افغانستان همچنان در یک مرحله باقی بماند.

حسین‌داد سعادت، استاد دانشگاه