سیگار: شش عامل به شمول «خیره‌سری اشرف غنی» باعث سقوط جمهوریت شد
دفتر سرمفتش ایالات متحده برای بازسازی افغانستان (سیگار) با نشر گزارش تازه‌ای، یافته‌های خود را درباره عوامل سقوط جمهوریت در افغانستان توضیح داده است.
دفتر سرمفتش ایالات متحده برای بازسازی افغانستان (سیگار) با نشر گزارش تازه‌ای، یافته‌های خود را درباره عوامل سقوط جمهوریت در افغانستان توضیح داده است.
پیک‌آفتاب: در این گزارش که به درخواست رئیس و اعضای ارشد کمیته نظارت و اصلاحات مجلس نمایندگان ایالات متحده ترتیب شده، شش عامل به حیث اسباب عمده سقوط جمهوریت در ماه اگست سال ۲۰۲۱، شناسایی شده است.
سیگار در رشته توییتی نگاشته است: “شش عامل موثر در فروپاشی دولت افغانستان نقش داشت. یکی از عوامل این بود که افغانستان، خروج نیروهای امریکایی از این کشور را جدی نگرفت و عامل دیگر، حذف دولت افغانستان از مذاکرات امریکا و طالبان آن‌را تضعیف و تضعیف‌تر کرد”.
(1/4) Six factors contributing to the collapse of the Afghan government: The Afghan government failed to recognize the U.S. would actually leave; the exclusion of the Afghan government from U.S.-Taliban talks weakened and undermined it;
— SIGAR (@SIGARHQ) November 16, 2022
سیگار شش فاکتور زیر را از عوامل اصلی سقوط جمهوریت می‌داند:
- بی‌باوری حکومت پیشین افغانستان به واقعیت خروج نیروهای امریکایی از افغانستان
- به حاشیه راندن دولت افغانستان در گفتگوهای امریکا-طالبان
- اصرار اشرف غنی فراری بر ادغام طالبان در بدنه نظام جمهوری که مانع پیش‌رفت مذاکرات صلح شده بود
- بی‌میلی طالبان به مذاکرات بین‌الافغانی، حکومت‌داری غنی به کمک یک حلقه خاص و کوچک که در شرایط حساس باعث بی‌ثباتی دولت شده می‌توانست
- تمرکز قدرت در سطوح بالا
- فساد گسترده و تقلا برای به دست آوردن مشروعیت
اما غنی در صحبت با شبکه تلویزیونی CNN که روز ۱۴ اگست ۲۰۲۲ نشر شد، توافق‌نامه صلح امریکا با طالبان را فاجعه‌بار خوانده و گفت که در این روند، همه اصول یک مذاکره نقض شده و مذاکرات امریکا با طالبان، به گفته وی، آگنده از کاستی‌های فراوان بود.
ایالات متحده پس از مذاکرات طولانی با طالبان در دوحه که دولت افغانستان در آن شرکت نداشت، روز ۲۹ فبروری سال ۲۰۲۰، توافق‌نامه‌ای را با طالبان امضا کرد که شامل خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان می‌شد.
غنی به CNN گفت: “باید این توافق‌نامه مشروط می‌بود، اما نه تنها شرایط مندرج در این توافق‌نامه عملی نشد، بلکه شریک ما؛ حکومت ایالات متحده، به صفت تطبیق کننده توافق‌نامه طالبان بر ما مبدل شد. با قطع کمک‌ها و هر گونه فشاری که متصور است، ما را تهدید کرد تا بیش از ۵۰۰۰ بی‌عاطفه‌ترین جنایت‌کاران را رها کنیم.”
غنی هم‌چنان در صحبت با شبکه تلویزیونی (ABN)، بار ملامت سقوط جمهوریت را به دوش «دست‌های متعدد» به ویژه زلمی خلیل‌زاد، نماینده پیشین ایالات متحده در امور صلح افغانستان و عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی حکومت پیشین، انداخت.
در این گزارش سیگار که براساس اظهارات کم‌ازکم ۶۰ مقام فعلی و پیشین ایالات متحده، مقامات حکومت پیشین افغانستان و کارشناسان تاریخ و ساختار اجتماعی افغانستان تهیه شده، آمده است که ایالات متحده برای مدت ۲۰ سال افغانستان را حمایت کرده بود و افزون بر آن افغانستان در تاریخ مدرن خویش همواره به حمایت خارجی وابسته بود و تصور آینده‌ای بدون چنین حمایتی برای سیاست‌مداران افغانستانی غیر قابل تصور بود.
(1/2) NEW: Why The Afghan Government Collapsed — SIGAR conducted over 80 interviews with more than 60 current and former U.S. officials, former Afghan government officials, and experts on Afghanistan’s history and social structures; and
— SIGAR (@SIGARHQ) November 16, 2022
لورل میلر، سرپرست نماینده ویژه امریکا برای افغانستان و پاکستان به سیگار گفته است که ناتوانی مقامات حکومت پیشین افغانستان در تصور این سناریو مانع آمادگی دولت پیشین افغانستان برای خروج ایالات متحده شد.
به گفته میلر، تنش در دولت ایالات متحده در مورد این‌که آیا خروج کامل از افغانستان سیاست درستی است یا خیر، باعث شد تا مقامات افغانستان پیام‌های متناقضی را بشنوند و این امکان را برای این مقامات فراهم کرد که فقط به کسانی‌که «سناریوهای خوش‌بینانه‌تر به آنها ارایه می‌کنند»، گوش دهند.
نه تنها مقامات حکومت غنی به این باور بودند که نیروهای خارجی افغانستان را ترک نخواهند کرد، بلکه حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان نیز گفته بود که امریکایی‌ها جایی نمی‌روند و در کشور باقی خواهند ماند.
سیگار به حاشیه رانده‌شدن حکومت پیشین افغانستان در گفتگوهای صلح امریکا-طالبان را نیز منحیث یکی از عوامل سقوط جمهوریت و تضعیف این حکومت عنوان کرده است.
قبل از سقوط دولت پیشین افغانستان در ماه اگست سال گذشته، هدف اصلی ایالات متحده در افغانستان دست‌یابی به یک راه‌حل سیاسی ماندگار بود که صلح و ثبات پایدار را به ارمغان بیاورد، اما امتناع طالبان از گفتگوی مستقیم با دولت افغانستان مانع این هدف بود. بناً ایالات متحده به گونه مستقیم مذاکرات با طالبان را آغاز کرد.
براساس یافته‌های سیگار، مذاکرات مستقیم امریکا با طالبان، دولت افغانستان را به حاشیه راند و موضع حکومت افغانستان را در مذاکرات صلح تضعیف و جایگاه طالبان را تقویت کرد.
هوگو لورنز، نماینده ویژه پیشین ایالات متحده در امور افغانستان به سیگار گفته است: “صحبت با طالبان به تنهایی و کنار گذاشتن متحدان‌مان حرف طالبان را ثابت کرد که می‌گفتند دولت افغانستان دست نشانده ما بود، و نیازی به صحبت با آنها نداشتند و فقط باید با امریکایی‌ها صحبت کنند.”
سیگار گفته است که این توافق سبب شد تا رهبران طالبان به جای گفتگوهای صلح، جنگ با دولت افغانستان را تشدید کنند.
با وجودی‌که حذف از مذاکرات و امضای توافق‌نامه فبروری ۲۰۲۰ امریکا و طالبان، ضربه‌ای به اعتبار دولت افغانستان بود، با آن هم به گفته سیگار، دولت افغانستان در جریان مذاکرات بین‌الافغانی اصرار داشت که طالبان در نظام جمهوری مدغم شوند.
فاطمه گیلانی، یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده افغانستان به سیگار گفته است که پس از شش ماه مذاکره، پی برد که بیش‌تر افراد نزدیک به اشرف غنی، رئیس جمهور فراری افغانستان، «دچار توهم شده‌اند» و حاضر به سازش نیستند.
گیلانی به سیگار گفته است که غنی فراری منتظر بود تا یک دولت دیگر در ایالات متحده بیاید و سیاست خروج نیروها از افغانستان را لغو کند.
او با اشاره به ماه‌ها توقف مذاکرات با طالبان، گفت: “سه ماه را تلف کردیم، زیرا غنی و حلقه نزدیک‌اش 100 درصد مطمئن بودند که بایدن می‌آید و می‌گوید کاری که ترامپ انجام داد، یک فاجعه است. خداحافظ؛ نه گفتگو، نه توافق دوحه، بیایید از سر شروع کنیم و خانواده بزرگ جمهوری دوباره همه چیز را شروع خواهد کرد.”
سیگار در گزارش خود گفته است که دولت ایالات متحده در اهداف خود برای ساختن یک دولت باثبات، دموکراتیک، نماینده، از نظر جنسیتی برابر و پاسخگو باشد، شکست خورده است.
اما جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده چندین بار گفته است که امریکا به هدف خود در افغانستان که کشتن رهبر القاعده به عنوان عامل اصلی حملات دهشت‌افگنی ۱۱ سپتمبر بود، رسیده‌اند.
گزارش سیگار هم‌چنان افزوده که ایالات متحده نتوانست فساد را از بین ببرد، حکومت افغانستان را از طریق انتخابات دموکراتیک مشروعیت ببخشد و نتایج و تاثیرات تلاش‌های خود را به درستی ارزیابی کند.
سرانجام جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده اعلام کرد که تمام نیروهای امریکایی تا پایان ماه اگست ۲۰۲۱، از افغانستان خارج می‌شود.
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که بررسی‌های اداره بازرس ویژه ایالات متحده امریکا (سیگار) نشان داد که تصامیم دولت ترامپ و بایدن، باعث فروپاشی نیروهای امنیتی در افغانستان گردید.
سیگار: ترامپ و بایدن سبب فروپاشی نیروهای امنیتی افغانستان شدند
پس از این اعلامیه، بایدن میدان‌های جنگ طالبان با نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان داغ‌تر و خونین‌تر شد و ولسوالی‌ها و ولایت‌های افغانستان یکی پی دیگر به دست طالبان سقوط کرد. در حالی‌که روند خروج قوای امریکایی هنوز جریان داشت، طالبان به تاریخ ۱۵ اگست ۲۰۲۱، وارد کابل و ارگ ریاست جمهوری شدند. سلطه این گروه بر کابل، روند خروج قوای امریکایی ناتو و متحدان افغانستانی آنان را که تنها از میدان هوایی کابل صورت می‌گرفت، با هرج‌ومرج شدید روبه‌رو کرد.
سیگار در توییت دیگر گفته است: “ایالات متحده موضوع فساد را حل‌وفصل نکرد، تا حدی به این دلیل که مبارزه با فساد مستلزم هم‌کاری نخبگان افغانستانی بود که قدرت‌شان بر ساختارهایی تکیه داشت که تلاش‌های مبارزه با فساد به دنبال از بین بردن آن بود”.
U.S. did not resolve the issue of corruption, in part because fighting corruption required the cooperation of Afghan elites whose power relied on the very structures that anticorruption efforts sought to dismantlehttps://t.co/iTl07sdmUy
— SIGAR (@SIGARHQ) November 17, 2022
تشتت و هرج‌ومرج در واپسین روزهای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، نه تنها رئیس جمهور بایدن را زیر انتقاد شدید رقیبان جمهوری‌خواه‌اش قرار داد، بلکه شماری از هم‌حزبی‌های دموکرات بایدن نیز این روند را ناکام توصیف کرده‌اند. هر چند بایدن از تصمیم‌اش و چگونگی روند خروج دفاع کرده و آن‌را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین عملیات تخلیه در تاریخ مثبت ارزیابی کرده است.
این در حالی مطرح می‌شود که پیش‌تر بازرس ویژه امریکا در امور بازسازی افغانستان گفته بود که افغانستان یک جامعه پیچیده با سنت‌های ریشه‌دار و اقتصاد سیاسی غیرقابل اصلاح است. سیگار یا اداره بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان گفته بود که این کشور هیچ‌گاه برای پذیرش سیستم‌های سیاسی، اقتصادی و قضایی غرب آماده نبود. سیگار در گزارش خود که به تاریخ ۳۰ جنوری، نشر شد، گفته بود که افغانستان یک جامعه سنتی و پیچیده است که تطبیق آموزه‌های مدرن در آن با چالش جدی مواجه می‌شود.
