دیده‌بان حقوق بشر: کشتار خبرنگاران، فعالان و سایر غیرنظامیان افغانستانی باید در اولویت هر تحقیقی باشد
پاتریشیا گاسمن، مسئول بخش آسیایی دیده‌بان حقوق بشر در سال‌روز دوسالگی کشته شدن یما سیاوش، مجری پیشین تلویزیون طلوع‌نیوز خواستار پاسخگویی به خانواده وی و تحقیق همه کشتارهای فعالان، خبرنگاران و غیرنظامیان در افغانستان شده است.
پاتریشیا گاسمن، مسئول بخش آسیایی دیده‌بان حقوق بشر در سال‌روز دوسالگی کشته شدن یما سیاوش، مجری پیشین تلویزیون طلوع‌نیوز خواستار پاسخگویی به خانواده وی و تحقیق همه کشتارهای فعالان، خبرنگاران و غیرنظامیان در افغانستان شده است.
پیک‌آفتاب: پاتریشیا گاسمن امروز دوشنبه هفتم نوامبر، در اعلامیه‌ای گفت که با گذشت دو سال، برای یک خبرنگار کشته شده در افغانستان عدالت وجود ندارد و دومین سالگرد کشته شدن سیاوش پس از اعلام دادگاه جرایم بین‌المللی مبنی بر از سرگیری تحقیقات خود در افغانستان واقع شده است.
No Justice in Afghanistan for Slain Journalist 2 Years On https://t.co/BL8xdkRC0E
— Human Rights Watch (@hrw) November 7, 2022
مسئول بخش آسیایی دیده‌بان حقوق بشر گفته است: “این تحقیقات نیاز به رسیدگی به جنایات جدی توسط همه طرف‌های درگیر دارد، از جمله جنایاتی که ممکن است مقامات سابق دولت افغانستان مسئول آن باشند. خانواده سیاوش هم‌چنان به دنبال عدالت هستند. قتل او و تمامی حملات به خبرنگاران، فعالان و سایر غیرنظامیان باید در خط مقدم هر تحقیقی باشد.”
یما سیاوش، مجری سابق تلویزیون طلوع‌نیوز روز هفتم نوامبر ۲۰۲۰، لحظاتی پس از سوار شدن بر موتر دولتی در کابل، هدف بمب‌گذاری قرار گرفت و جان باخت.
گاسمن در ادامه این اعلامیه‌ای گفت که علی‌رغم ماهیت پرمخاطب این حمله، حکومت پیشین افغانستان نتوانست تحقیقات کاملی را انجام دهد یا کسی را به خاطر این جنایت تحت پیگرد قانونی قرار دهد.
گاسمن گفته است که یما سیاوش در میان افغانستانی‌ها به دلیل راه‌اندازی مناظره‌های داغ با مقامات دولتی در برنامه زنده تلویزیونی شهرت داشت، او فساد را کشف و کاستی‌های دولت اشرف غنی، رئیس جمهور وقت افغانستان را افشا کرد.
این در حالی است که امرالله صالح، معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان روز هفتم اپریل ۲۰۲۱، از بازداشت عاملان ترور یما سیاوش و کارمندان بانک مرکزی خبر داده بود، اما گاسمن در اعلامیه‌اش گفته است که مقامات افغانستان سابقه دریافت اعترافات اجباری از طریق استفاده از شکنجه را دارند و هیچ یکی از ۱۱ نفر بازداشت شده تحت پیگرد قانونی قرار نگرفتند.
او افزوده است که یک تحقیق پارلمانی به این نتیجه رسید که مقامات هم‌چنین نتوانستند تحقیقات طب عدلی را انجام دهند و شواهد حیاتی از صحنه حمله از جمله بقایای موتر را حفظ کنند.
به گفته او، کشته شدن یما سیاوش در دوره از «حملات سرسام‌آور به خبرنگاران افغانستانی» صورت گرفت. براساس گزارش سازمان ملل، ۳۳ متخصص رسانه‌های افغانستان بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ میلادی کشته شدند.
گاسمن افزود: “طالبان و گروه‌های مرتبط با دولت اسلامی (داعش) مسئولیت بسیاری از این حملات را پذیرفتند، اما عاملان حملات دیگر، از جمله حمله‌ای که سیاوش در آن کشته شد، ناشناخته باقی مانده‌اند.”
این در حالی است که مسئول بخش آسیایی دیده‌بان حقوق بشر با نگرانی گفته است که با تسلط امارت اسلامی بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، دسترسی به عدالت بیش‌تر کاهش یافته است، زیرا به گفته او امارت اسلامی سیستم قضایی را از بین برده است و به سو استفاده‌های جدی علیه خبرنگاران ادامه می‌دهد.
اخیراً هیئت معاونت سیاسی سازمان ملل در افغانستان (یوناما) نیز از افزایش بی‌سابقه خشونت علیه خبرنگاران در افغانستان ابراز نگرانی کرده و گفت که در بیش‌تر از یک سال گذشته، بیش از ۲۰۰ مورد نقض حقوق بشری علیه خبرنگاران را ثبت کرده است.
یوناما: از اگست سال گذشته تاکنون، ۲۰۰ مورد خشونت علیه خبرنگاران را ثبت کرده‌ایم
پیک‌آفتاب: یوناما یا دفتر معاونت سیاسی سازمان ملل در افغانستان صبح امروز دوم نوامبر، با نشر توییتی از ثبت ۲۰۰ مورد خشونت علیه خبرنگاران از ماه اگست سال گذشته تاکنون، خبر داده و می‌گوید (1/2) pic.twitter.com/2I4N4LTMVg
— Paik Aftab News Agency -خبرگزاری پیک آفتاب (@PaikAftab) November 2, 2022
یوناما روز ۱۱ عقرب، گفت که این موارد نقض حقوق بشری شامل «بازداشت‌های خودسرانه، بدرفتاری، تهدید و ارعاب» می‌شود.
اما وزارت خارجه گفته است که آنان به اهمیت یافتن و انعکاس واقعیات اعتقاد راسخ دارند و برای رسیدن به این هدف، علاوه بر مجوز فعالیت، اطلاعات لازم و دسترسی به تمامی مناطق کشور را برای رسانه‌ها و کارمندان فراهم کرده است.
در اعلامیه‌ای این وزارت که روز چهارشنبه هفته گذشته نشر شد، آمده بود که به تمامی رسانه‌ها از فعالیت آزادانه و ایمنی در چهارچوب «رفتار حرفه‌ای مطابق با ارزش های اسلامی و منافع ملی» اطمینان می‌دهد.
حکومت امارت اسلامی گفته است که پس از تسلط آن‌ها بر افغانستان، هیچ خبرنگاری کشته نشده است و نمایندگان و مراکز رسانه‌ای نیز با چالش امنیتی مواجه نشده‌اند، اما سازمان ملل گفته است که در حال حاضر، رسانه‌ها در افغانستان در «خطر» به سر می‌برند.
این در حالی مطرح می‌شود که پیش‌تر بررسی پارلمان اروپا نشان داد که افغانستان در میان پنج کشوری قرار گرفته است که آمار بلندی از کشتار خبرنگاران را به خودشان اختصاص داده‌اند.
پارلمان اروپا: افغانستان پنجمین کشوری است که خبرنگاران در آن کشته شده‌اند
اتحادیه خبرنگاران فرانسه: حمایت فرانسه از خبرنگاران افغانستانی، «ناکافی» است
مکزیک با 18 مورد قتل در سال 2022، مرگ‌بارترین کشور برای خبرنگاران
