روز جهانی دسترسی به اطلاعات؛ نی: 89 درصد خبرنگاران در افغانستان دسترسی به اطلاعات ندارند

علی اکبر احمدی

پیک‌آفتاب: نی(نهاد حمایت از رسانه‌های آزاد افغانستان) در اعلامیه‌ای به مناسبت 28 سپتامبر و روز جهانی دسترسی به اطلاعات گفته است که 89 درصد خبرنگاران در افغانستان می‌گویند که به اطلاعات دسترسی ندارند.

نی می‌گوید که حکومت با محدودیت سیستماتیک دسترسی به اطلاعات آینده کار خبرنگاری را در کشور مبهم ساخته است.

به گفته‌ی این نهاد، دسترسی به اطلاعات به عنوان حق شهروندی شهروندان افغانستان در طی بیست سال گذشته به حالت نیمه‌جان وجود داشت. اما در دو سال گذشته بعد از ملغا شدن قانون دسترسی به اطلاعات، لغو کمیسیون نظارت دسترسی به اطلاعات و حذف بخش‌های اطلاع رسانی در ادارات حکومتی، این حق را به پائین‌ترین سطح آن آورده است.

نهاد حمایت از رسانه‌های آزاد افغانستان گفته است که بر اساس نتایج بدست آمده از یک نظرسنجی، 89 درصد خبرنگاران به اطلاعات دسترسی ندارند.

اعلامیه با استناد به این نظرسنجی نوشته است: «خبرنگاران از نبود اطلاعات خبری و دسترسی‌شان به اطلاعات بروز و به موقع شاکی‌اند. محتوای این نظرسنجی نشان می‌دهد که دسترسی به اطلاعات نسبت به دو سال گذشته 32 درصد افزایش را نشان می‌دهد. 89 درصد خبرنگاران سروی شده گفته اند که دسترسی به اطلاعات ندارند.»

به باور نی، “روز جهانی دسترسی به اطلاعات امسال در حالی فرا می‌رسد که کار خبرنگاری و اطلاع رسانی در افغانستان با چالش‌های جدی روبررو است. از طرف دیگر برعلاوه چالش عدم دسترسی به اطلاعات، چالش‌های چون نبود مصئونیت کاری و خشونت‌های فزیکی در برابر خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای نیز نگران کننده می‌باشد.”

نهاد نی می‌گوید که در جریان دو سال گذشته، نیمی از رسانه‌های افغانستان غیرفعال گردیده و نزدیک به 70 درصد خبرنگاران و کارکنان رسانه ای نیز کارهای شان را از دست داده اند.

این نهاد می‌گوید که هنوز هم فرصت برای بهبود این وضعیت وجود دارد و یک بار دیگر از مقام‌های مسوول خواستار رسیدگی به مشکلات خبرنگاران، نافذ شدن قانون دسترسی به اطلاعات و نافذ شدن کمیسیون نظارت دسترسی به اطلاعات گردیده است.

از سوی دیگر اتحادیه ژورنالیستان آزاد افغانستان نیز پس از راه اندازی یک سروی، می‌گوید که بش از 73 درصد خبرنگاران به این باور اند که دسترسی به اطلاعات از مهم‌ترین عناصر و اساسی‌ترین حقوق شهروندان است.

این اتحادیه گفته است: «این سروی که به مناسبت 28 سپتامبر روز جهانی دسترسی به اطلاعات راه اندازی شده است نزدیک به 400 خبرنگار از 33 ولایت کشور به استثنای کابل شرکت و 73.9درصد شرکت کنندگان به این باوراند که دسترسی به اطلاعات در فعالیت های رسانه یی از مهم ترین و اساسی ترین عناصر بوده و 44.6 درصد شرکت کنندگان سروی گفته اند که عدم دسترسی به اطلاعات باعث ایجاد فاصله بین مردم و نظام شده و زمینه شایعه پراگنی را مساعد می سازد.»

هم‌چنان گفته شده، در این سروی 28.4 درصد شرکت کنندگان از دسترسی به اطلاعات راضی بوده و 19 درصد شان دسترسی شان به اطلاعات را خوب توصیف کرده اند.

گفته شده، شرکت کنندگان سروی در بخش های انکشافی، اجتماعی، اقتصادی، تعلیمی و تربیتی، صحی ورزشی، حقوقی و جنایی میزان دسترسی شان به اطلاعات را بیان کرده اند.

اتحادیه ژورنالیستان آزاد افغانستان گفته است: «در این سروی 29.3 درصد در بخش انکشافی، 24.2 درصد در اجتماعی، 27.3 درصد در بخش تعلیمی و تربیتی، 29.1 درصد در بخش صحی، 36.6 درصد در بخش ورزشی، 24.5 درصد در بخش حقوقی و 20.5 درصد در بخش جنایی از میزان دسترسی شان به اطلاعات رضایت داشته اند.»

این اتحادیه اما میزان دسترسی خبرنگاران و مردم به اطلاعات را نسبت به سال گذشته در حال افزایش می‌داند.

نی در حالی نسبت به کاهش دسترسی به اطلاعات در جریان دو سال گذشته در افغانستان سخن می‌زند که با تسلط دوباره حکومت سرپرست امارت اسلامی در افغانستان، ده‌ها رسانه از فعالیت باز ماند و تعداد بیشتری از خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ها نیز دست از فعالیت رسانه ای برداشتند.

اکثری از مسوولان رسانه‌ها و نیز خبرنگاران گفته اند که به دلیل محدودیت‌های وضع شده از سوی حکومت سرپرست، نتوانسته اند به فعالیت شان ادامه دهند.

در تازه‌ترین مورد، امروز گزارش‌های به نشر رسید که فعالیت رادیو نسیم در ولایت دایکندی به دلیل عدم نشر خبرهای مربوط به حکومت سرپرست، از سوی مسوولان محلی آن ولایت متوقف گردیده است.