هدف نهایی داعش در افغانستان، تضعیف و جایگزینی با طالبان است

انستیتوت مطالعات جنگ به تازگی گزارش تحقیقی را در مورد حضور، اهداف و فعالیت‌های شاخه خراسان گروه ترورستی داعش در افغانستان منتشر کرده و گفته است که هدف نهایی آنان، تضعیف و جایگزینی با طالبان است.

پیک‌آفتاب: در گزارش انستیتوت مطالعات جنگ (ISW) که روز گذشته 11 جوزا، منتشر گردیده، آمده است: “هدف اصلی شاخه خراسان داعش، تضعیف و در نهایت جایگزینی با حاکمیت طالبان است.”

#IS-KP is increasingly targeting neighboring states as part of its campaign to undermine and overthrow the #Taliban government. The group has attacked #Tajikistan, #Uzbekistan, and #Pakistan in recent months.

Read the full report from @TheStudyofWar: https://t.co/XLDD5mObsD pic.twitter.com/E4SbkdYqe7

— ISW (@TheStudyofWar) June 1, 2022

این گزارش تحقیقی که به قلم پیتر میلز (Peter Mills) تحریر گردیده، نشان می‌دهد که حملات اخیر داعش در افغانستان، بخشی از تلاش آن برای مشروعیت‌زدایی از طالبان و مانع‌تراشی در تلاش‌های آن برای عادی‌سازی تشکیل دولت توسط طالبان در سطح بین‌المللی است.

پیتر میلز در جریان تحقیقات خود به این نتیجه رسیده که شاخه خراسان داعش، ظرفیت انجام حملات تروریستی هم در داخل افغانستان و هم در منطقه را دارد. این جنگجویان تلاش کرده‌اند تا با تروریستان فعال در خیبرپشتون‌خواه پاکستان، جنگجویان بلوچ فعال در خاک ایران، جنگجویان ترکستان شرقی در ازبیکستان و عوامل مسلح در خاک تاجیکستان با محوریت افغانستان ارتباط برقرار کرده و به یک گروه مسلط تروریستی در کل منطقه تبدیل شوند.

این گروه در ماه‌های اخیر، حملاتی را در تاجیکستان، ازبیکستان و پاکستان انجام داده است که برخی از آن‌ها بخشی از کمپاین جهانی حملات داعش به نام «انتقام دو شیخ» عنوان شده است.

حملات داعش در تاجیکستان و ازبیکستان نیز نشان دهنده افزایش تمایل جنگجویان فعال در خیبرپشتون‌خواه پاکستان برای ضربه‌زدن به همسایگان افغانستان است. قدرت فزاینده داعش خیبرپشتون‌خواه در شمال افغانستان، تهدیدی فزاینده برای کشورهای همسایه است به شمار می‌رود.

گزارش انستیتوت صلح تصریح می‌کند که طالبان، تهدید داعش خیبرپشتون‌خواه را کم‌اهمیت جلوه می‌دهد و استقرار نظامی اخیر آن نشان می‌دهد که در عوض تهدید گروه‌های مخالف غیرداعش را در اولویت قرار داده است.

شاخه خراسان داعش برای اولین بار در 18 اپریل، به اهدافی با شلیک ده راکت 107 ملی‌متری از خاک افغانستان به مواضعی در ازبیکستان حمله کردند. بر اساس گزارش‌ها، این حملات اهداف نظامی را در شهر ترمز ازبیکستان هدف قرار داد، اما تلفاتی در پی نداشت. هرچند هم افغانستان و هم ازبیکستان این حملات را رد کردند، اما ارتش ازبیکستان بلافاصله حداقل 35 هلیکوپتر و چندین جت را به هدف نمایش قدرت در امتداد مرز افغانستان به پرواز درآورد.

انستیتوت مطالعات جنگ، حمله داعش به خاک ازبیکستان را نمایشی خوانده و گفته است که گروه ترویستی شاخه خراسان داعش با این اقدام نمادین در پی جذب جنگجو از میان گروه‌های تروریستی فعال در آسیای میانه بوده است. در گذشته نیز داعش از میان جنگجویان فعال در آسیای‌میانه در ولایت فاریاب سربازگیری کرده است و این گروه احتمالاً دوباره در سدد تجدید نیرو و سربازگیری در منطقه است.

پیتر میلز در ادامه نوشته است که در حال حاضر فرماندهان محلی طالبان ازبیک در ولایت فاریاب با رهبران‌شان در کابل هم‌آهنگ نیستند و داعش تلاش دارد از این فرصت برای ایجاد تفرقه استفاده کرده و بخشی از جنگجویان ازبیک‌تبار در ولایت فاریاب را جذب کند.

گزارش می‌افزاید که شاخه خراسان داعش برای اولین بار به تاریخ 7 می سال جاری، به اهدافی در تاجیکستان نیز حملات راکتی انجام دادند. این حملات از ولسوالی خواجه‌غار ولایت تخار به سمت اهدافی در خاک تاجیکستان شلیک گردید که خسارات و تلفات قابل‌توجهی در پی نداشت. هرچند تاجیکستان این حملات را رد کرده و گفت که سرگلوله‌های یافت شده در خاک این کشور، ناشی از درگیری نیروهای طالبان با جنگجویان داعش در امتداد مرز افغانستان بوده است، اما شاخه خراسان داعش با نشر ویدیویی اعلام کرد که ادعای تاجیکستان نادرست است و آنان اهدافی را در خاک تاجیکستان هدف حملات راکتی قرار داده‌اند.

انستیتوت مطالعات جنگ در ادامه می‌افزاید، در پاکستان نیز جنگجویان شاخه خراسان داعش، نیروهای امنیتی این کشور و اعضای گروه تحریک طالبان پاکستانی (TTP) را هدف قرار می‌دهند. علاوه بر آن، شخصیت‌های مذهبی مرتبط با جمعیت علمای پاکستان که یک جریان سیاسی مرتبط با جنبش طالبان در افغانستان است را نیز هدف حمله قرار می‌دهند.

اعضای شاخه خراسان داعش که در ایالت خیبرپشتون‌خواه پاکستان فعال هستند، از تحریک طالبان پاکستانی (TTP) جدا شده و با داعش بیعت کرده‌اند و حمله بر اقلیت‌های قومی-مذهبی در پاکستان نیز ازسوی این جنگجویان سازمان‌دهی و اجرا می‌گردد.

بر اساس گزارش مرکز مطالعات جنگ، ستراتیژی تبلیغاتی داعش در خیبرپشتون‌خواه، از تلاش‌های‌شان برای ضربه زدن به همسایگان افغانستان و ممانعت از تلاش‌های طالبان برای تضمین به رسمیت شناختن بین‌المللی اجرا می‌گردد.

نشرات تبلیغاتی شاخه خراسان داعش از ماه فبروری 2022، به زبان‌های ازبیکی، تاجیکی و قرقیزی به صورت مرتب نشر می‌گردد. تحرکات اخیر آنان نشان می‌دهد که بخش خیبرپشتون‌خواه داعش قصد دارند اعتماد بین‌المللی به توانایی دولت طالبان برای کنترل اوضاع امنیتی در افغانستان را تضعیف کند که این به نوبه خود مانع از چشم‌انداز دوردست حاکمیت طالبان برای به رسمیت شناختن بین‌المللی می‌شود.

پیتر میلز با کنار هم قرار دادن عوامل فوق، چنین نتیجه‌گیری می‌کند که بخش خیبرپشتون‌خواه شاخه خراسان داعش، اهداف بلندپروازانه‌ای را در کل منطقه برای خود ترسیم کرده است که این تهدید بزرگی برای کشورهای آسیای میانه از جمله تاجیکستان و ازبیکستان محسوب می‌گردد.

گزارش می‌افزاید که حملات شاخه خراسان داعش در افغانستان به شدت ادامه دارد و این گروه تلاش می‌کند تا جای‌گاه و اعتبار نظامی و سیاسی طالبان را در سطح منطقه مخدوش کرده و خود را به عنوان بدیلی برای این گروه معرفی کنند.

این گروه تروریستی از 17 اپریل تا 3 می سال جاری میلادی، در مدت‌زمان کمتر از یک ماه، حدود 33 حمله را در خاک افغانستان و پاکستان انجام داده‌اند. گزارش‌ می‌افزاید که اخیراً حملات اعضای شاخه خراسان داعش بر نظامیان طالبان و اقلیت‌های قومی-مذهبی و مخصوصاً هزاره‌ها در افغانستان متمرکز گردیده است.

توانایی‌های شاخه خراسان داعش در شمال افغانستان افزایش یافته و حملات مکرر بر مزارشریف و قندز به عنوان نمونه‌های برجسته آن، انکارناپذیر است.

گزارش می‌افزاید که طالبان قادر به مهار حملات داعش در افغانستان نیست، اما اصرار می‌کنند که آنان را در افغانستان شکست داده‌اند.

یوسف نیکزاد