تناقض از رفتار تا کردار؛ نمیشناسیم، اما دعوت میکنیم
بنا به برخی روایتها حل بحرانهای انسانی و اقتصادی، چگونگی ساختار حکومت، نگرانیهای امنیتی و مبارزه با تروریسم، رعایت حقوق بشر، بحث آموزش دختران و زنان در افغانستان از جمله مسائلی خواهد بود که مقامات اروپایی با طالبان مطرح خواهند کرد.
هیئت طالبان به سرپرستی امیرخان متقی روز شنبه 22 جنوری، برای یک گفتگوی سه روزه با دیپلماتهای غربی و اعضای جامعه مدنی افغانستان وارد ناروی شدند. تصاویری که روزنامه وردنس گانگ Verdens Gang منتشر کرده است، نشان میدهد یک جت که توسط دولت ناروی چارتر شده و حامل 15 نماینده طالبان است، وارد اسلو شدند. این نخستین سفر رسمی هیئت طالبان به اروپا است که گفتگوهای رسمی با غرب را در خاک اروپا از زمان به قدرت رسیدن در افغانستان انجام میدهد. هرچند آجندای این سفر هنوز به شکل واضح اعلان نشده است اما بنا به برخی روایتها حل بحرانهای انسانی و اقتصادی، چگونگی ساختار حکومت، نگرانیهای امنیتی و مبارزه با تروریسم، رعایت حقوق بشر، بحث آموزش دختران و زنان در افغانستان از جمله مسائلی خواهد بود که مقامات اروپایی با طالبان مطرح خواهند کرد.
بحث محتمل دیگر تطمیع طالبان است. کشورهای اورپایی به نحوی تلاش میکنند که با فشار وارد کردن بر طالبان و تطمیع آنها، بقبولانند که حکومت تکقومی در افغانستان پس از نشست بُن جای ندارد و آنها مکلف اند که یک حکومت فراگیر و همهشمول تشکیل دهند که نماینده واقعی همه مردم باشد و همه گروهها و اقلیتهای قومی-مذهبی بتوانند خود را در آیینه آن ببینند. پشت این بحث، مسئله دیگری نیز مطرح است و آن اینکه مقامات غربی از طالبان میخواهند که آموزههای حکومت داری قبلی (1996-2001) خود در افغانستان را تکرار نکنند و مسایل حقوق بشری را رعایت کنند.
در سوی دیگر، طالبان اما از کارنامه پنج ماهه خود دفاع خواهند کرد، طوری که حکومت آنها همهشمول بوده و همه اقوام در آن حضور دارند. خواست اصلی طالبان در این سفر سه روزه این است که با مقامات کشورهای امریکا، فرانسه، بریتانیا، آلمان، ایتالیا دیدار کنند و به نحوی آنها را متقاعد بسازند که دولت آنها را به رسمیت شناخته و ذخایر پولی افغانستان را آزاد کنند؛ زیرا طالبان با فقدان مشروعیت داخلی، بینالمللی و فقر دستوپنجه نرم میکند. یعنی خواست اصلی حکومت طالبان را “مشروعیت بینالمللی” و “آزادسازی ذخایر مالی” تشکیل خواهند داد. طالبان تلاش میکنند تا نشان دهند که رویکرد نرم را در منش حکومتداری خویش در پیش گرفته و خواهان تعامل با همه اقشار و گروههای سیاسی-قومی در افغانستان است. بر این مبنا، تلاش طالبان این است که مشروعیت بینالمللی کسب کنند و این سفر نیز به همین منوال صورت میگیرد.
از سوی دیگر، امریکا بارها گفته است که از نظام سیاسی در افغانستان حمایت میکند که نماینده همه مردم افغانستان باشد و حکومت تکقومی در افغانستان را قبول ندارند و آنیکن هویتفلد، وزیر امور خارجه ناروی اعلام کرده بود که این گفتگوها به معنای به رسمیت شناختن طالبان نیست.
بحث دیگر این است که با برگزاری نشستی در مورد افغانستان در اوسلو، نمایندگیهای دیپلماتیک افغانستان با نشر اعلامیهای مشترک گفتهاند که امیدوار اند تا طالبان بر تعهد خود برای رعایت از حقوق بشر و ایجاد حکومت همهشمول عمل کنند. نمایندگیهای دیپلماتیک افغانستان همچنین از اعلامیه دولت ناروی منبی بر اینکه برگزاری این نشست به معنای به “رسمیت شناختن” گروه طالبان نیست، استقبال کرده و گفتهاند که باید بر طالبان فشار بیشتر وارد شود تا آنان حقوق بشر را در این کشور رعایت کنند. این به وضاحت نشان میدهد که طالبان با چالشهای عدیده مواجه است که مهمترین آنها عدم مشروعیت داخلی و بینالمللی است و طالبان با این حال تلاش میکنند که مشروعیت به دست آورند و هم به ذخایر ارضی دسترسی پیدا کنند، چیزی که سخت اما غیرممکن نیست.