آلودگی و طالبان؛ دو حاکم پایتخت افغانستان
این روزها که حال و روز کابل کاملاً زمستانی شده، دود ذغال‌سنگ نیز آسمان کابل را تیره‌تر کرده است. روزها طالبان حکم‌روایی می‌کند و شب‌ها دود ذغال‌سنگ حاکم مطلق کابل شده است.
در کنار بحران‌های امنیتی و سیاسی و مشکلات ناشی از بیکاری و فقر، با رسیدن فصل زمستان، آلودگی هوا چالش بزرگ دیگری برای شهروندان پایتخت است.
این روزها که حال و روز کابل کاملاً زمستانی شده، دود ذغال‌سنگ نیز آسمان کابل را تیره‌تر کرده است. روزها طالبان حکم‌روایی می‌کند و شب‌ها دود ذغال‌سنگ حاکم مطلق کابل شده است. برای شهروندان کابل در حسرت کشیدن یک نفس با اکسیجن، آرزویی است دست نیافتنی. مردم کابل از طرف صبح و شام به جای اکسیجن، دود ذغال‌سنگ و هوای نهایت آلوده را تنفس می‌کنند.
آلودگی هوای کابل مرگ‌بارتر و زیان بارتر از هر مریضی است. در صورت عدم دست‌رسی به امکانات دیگر برای گرم ساختن خانه‌ها، ذغال‌سنگ در دسترس‌ترین گزینه برای شهروندانی است که توانایی خریدشان را از دست داده‌اند. از همین حالا، با سرد شدن هوا در فصل زمستان، روزبه‌رزو گراف سوختاندن ذغال‌سنگ نیز بالا می‌رود.
آلودگی هوا در کابل و دیگر کلان‌شهرهای افغانستان، تنها به سوخت‌های فسیلی، دود موترها و گازهای موترها و ساختمان‌ها و کارخانه‌ها محدود نمی‌شود. ریزگردها و دود غلیظ ذغال‌سنگ و چوب که از آن‌ها به عنوان آلاینده‌های معیاری یاد می‌شود، نیز به مصیبت‌های مردم اضافه شده و تهدید جدی برای وضعیت بهداشتی شهروندان افغانستان به شمار می‌رود. نبود برق و گاز کافی و فقر گسترده که مردم را مجبور کرده تا به سوخت ذغال‌سنگ، چوب، پلاستیک و حتی تایر موترها و زباله روی سرک رو بیاورند.
از این رو میزان آلاینده‌های معیاری و ریزگردها در فصل سرما در فضای پایتخت ده‌ها برابر بیشتر از معیار دود سنگ ذغال‌سنگ در خانه‌های مسکونی است.
طبق آمار وزارت صحت در سال‌های گذشته، سالانه بیش از چهار هزار نفر در اثر آلودگی هوا در پایتخت از بین می‌روند. بیش‌ترین آلوده کننده‌ها، سوختاندن ذغال‌سنگ در خانه‌ها، دفترها و کارخانه‌ها، سوختاندن انواع پلاستیک، رابر و تایر موترها است که دود آن کاملاً سمی است و باعث امراض گوناگون چون نفس‌تنگی، سرطان، امراض قلبی و تخریب کیسه‌های هوایی شده و هم‌چنان آلودگی هوا از راه‌های مختلف باعث امراض مختلف در بدن انسان می‌شود که در این میان کودکان و بزرگ‌سالان بیشتر در معرض خطر قرار دارد.
در ناحیه‌های مختلف شهر کابل اکثر بلندمنزل‌ها برای گرم کردن خانه‌های‌شان از مرکز گرمی و مواد سوختی ذغال‌سنگ استفاده می‌کنند و به طور بیست‌وچهار ساعته نیز فعال می‌باشد.
به همین سان شرکت برق‌رسانی افغانستان«برشنا»، برخلاف سال‌های دیگر، هیچ وعدهای برای شهروندان افغانستان از جمله کابل به خاطر ازدیاد میزان برق برای زمستان نداده است. این مسئله نیز سبب می‌شود که هزاران جنراتور انفرادی در کابل روشن شود و بیشتر به آلودگی هوا بیفزاید.
این روزها با آلوده شدن هوا در افغانستان جنگ دوباره‌ی ویروس کرونا با شهروندان نیز شروع می‌شود. دود ذغال‌سنگ و کرونا، دو قاتل اصلی شهروندان افغانستان است. در حالی که هوای کابل به شدت در حال سمی شدن است، هوای آلوده باعث از بین رفتن سیستم دفاعی بدن شده و بدن شخص مریض را برای آلوده شدن به ویروس کرونا مساعد می‌سازد.
با این حال، آلودگی هوا در افغانستان ممکن است کشنده‌تر از جنگی باشد که بیشتر از بیست سال دامن‌گیر شهروندان افغانستان شده است.
برای جلوگیری از دود ذغال‌سنگ و انواع گازهای دودزا، دستگاه‌های تصفیه دود در بازار وارد شده که تعداد اندک شهروندان می‌توانند از آن استفاده کنند و بیش از 95 درصد شهروندان به دلیل فقر و تنگ‌دستی قادر به خرید این دستگاه نیستند، بدان لحاظ محمدعارف احمدی، یک تن از باشنده‌های شهرکابل با کم‌ترین مصرف با استفاده از مواد اولیه توانسته است دستگاه تصفیه بسازد، ابتکاری که می‌تواند برای کاهش آلودگی مفید باشد. دستگاه به گونه‌ای ساخته شده که از آلودگی شهر توسط دود ذغال‌سنگ جلوگیری می‌کند. این دستگاه ارزان است و همه شهروندان قادر به تهیه آن خواهند بود.
دود و آلودگی هوای پایتخت‌نشینان به یک معضل بزرگ و حل ناشدنی تبدیل شده است. هم‌چنین گفتنی است که، فعالیت موثر از اداره ملی محیط زیست کشور در رابطه به جلوگیری از این معضل ندیده‌ایم.
